Het gebruik van data voor beleid biedt grote kansen

Dr. Rebecca Moody:
Dit is een heel relevante vraag maar er zijn een aantal overwegingen die hieraan voorafgaan. De voordelen zijn natuurlijk enorm om alles centraal te regelen, naast dat het kostenbesparend kan werken, is het ook makkelijker een overzicht te houden over welke data er is, en hoe die data op correcte manier uit te wisselen, daarbij zorgt het wellicht ook voor nieuwe netwerken en samenwerkingen. 

In de praktijk gebeurt dit weinig en daar zijn een aantal redenen voor namelijk:

1. Angst voor autonomie verlies, we zien zowel in binnen- als buitenland, dat organisatie onderdelen hun data soms eigenlijk niet zo graag willen delen omdat ze bang zijn dat andere organisatie onderdelen zich gaan bemoeien met hun werk. Dat is niet zo zeer omdat ze bang zijn voor die bemoeienis maar meer vanuit een angst dat anderen, die de data wellicht niet goed kunnen interpreteren die data gaan gebruiken op een incorrecte manier, dus dat ze het misinterpreteren met alle gevolgen van dien of de risicos van de verspreiding van de data niet goed kunnen inschatten. Er bestaat ook nog wel wat angst voor baanverlies, dat organisatie onderdelen bang zijn overbodig te worden als anderen met hun data gaan werken. Echter speelt dit weinig in noord-west Europa, en zien we dat meer in Oost Europa, Oost Azie en Noord Amerika. 
2. Angst voor onzorgvuldig gebruik, andere organisatie onderdelen dan degene die de data hebben, hebben vaak andere ethische overwegingen, en het zou dus kunnen dat er dingen met die data gedaan worden die niet zo bedoeld werd door het organisatie onderdeel dat de data verzamelde. 
3. ICT alignment is lastiger bij een grote centrale ict, dus dit centraler regelen levert hier ook problemen op. 

Deze zaken kunnen in principe opgelost worden door goede afspraken, wie mag welke data gebruiken of inzien, voor welk doel en wellicht ook goede afspraken over intercollegiaal overleg wanneer met elkaars data gewerkt wordt. Het grootste probleem zit echter in de vierde reden:

4. Eigenaarschap. Op het moment dat iets organisatieonderdeel overstijgend opgezet wordt, wordt het de vraag wie daar dan eigenaar van is, en dien ten gevolge hier budget voor moet vrijmaken. Uiteraard wil ieder organisatie onderdeel wel dat de data goed opgeslagen wordt en inzichtelijk is, maar budget vrijmaken voor iets wat met anderen gedeeld wordt blijkt heel moeilijk. Wie levert het budget voor de infrastructuur? Op wiens aantal fte's moet worden beknibbeld om een privacy officer of een data stewart aan te stellen? etc. 

Die drie redenen hebben dus heel veel met elkaar te maken, de derde is meestal het belangrijkste, maar omdat de twee eerste er ook nog zijn zien we dat in organisaties het kwartje vaak valt naar het te regelen binnen een organisatie onderdeel in plaats van tussen organisatie onderdelen.  

De eerste drie redenen kunnen overwonnen worden door goede afspraken die ook goed gecommuniceerd worden, de laatste reden blijft problematisch. 

Wat je in het buitenland ziet, voornamelijk in de Scandinavische landen en de Baltische staten is dat er wordt besloten om alle genoemde redenen om inderdaad per organisatie onderdeel te organiseren, maar dat daarboven dan nog een soort van 'data integration office' zit dat kennis heeft van alle data en op dat niveau dus kan bemiddelen tussen organisatie onderdelen, zij functioneren dan als een soort van schakelbord waar alle informatie van alle loketten zit, in praktijk blijkt dat heel veel op te lossen. 

Nieuwsgierig geworden naar meer? Kijk hier het webinar terug en lees hier meer over de opleiding Datagedreven Beleid.

Praktische informatie