Ontologie en Metafysica III

Inleiding

Ontologie en Metafysica III: Differentiedenken beoogt een inzicht te geven in de specificiteit van de verschillende vormen van differentiedenken

Inhoud

Centraal staat de overgang van een transcendent(aal), op identiteit gericht denken naar een vanuit de immanentie ontwikkeld, op verschillen gericht denken en de ontologische en metafysica-kritische implicaties daarvan. Bij de dialectiek staat de opvatting centraal dat de werkelijkheid wordt gekenmerkt door fundamentele tegenstrijdigheden, die vanuit een daaraan ten grondslag liggende dynamiek naar hun eigen opheffing streven. Na de behandeling van de formeel-ontologische fundering door Hegel van de dialectiek wordt de kritiek van de links-Hegelianen Feuerbach en Marx op het hegeliaanse idealistisme besproken en wordt verduidelijkt hoe dit tot een politieke filosofie en een politieke praxis leidt. Na deze interne kritiek wordt de externe kritiek behandeld van Nietzsche die in de genealogische kritiek evenals Marx het subject decentreert en laat verzinken in een ontologie van krachten. Met deze dubbele inzet zijn de belangrijkste inspiraties voor het differentiedenken aan bod gekomen. In het werk van een aantal Franse differentiedenkers krijgt de kritiek op het dialectische denken, zoals deze door Adorno in zijn Negative Dialektik werd geformuleerd, een positieve invulling. Teruggrijpend op de ‘meesters van het wantrouwen’ (Nietzsche, Freud, Marx), bespreken we wegen uit het dialectische denken in het werk van Bataille, Derrida en Deleuze. We sluiten de cursus af met enkele consequenties van hun posities zoals opgepakt door het feminisme.
 

Leerdoelen
De cursus biedt een oriënterend overzicht in de belangrijkste thema's en de geschiedenis van de dialectiek als opmaat tot het differentiedenken, waarbij het accent ligt op de eraan ten grondslag liggend ontologie en de metafysica-kritische inzet. Het doel is het verkrijgen van een kritisch inzicht in de wijze waarop uit de kritiek op het dialectische denken het differentiedenken zich heeft ontwikkeld; daarbij gaat het naast kentheoretische en methodologische aspecten tevens om de sociaal-politieke implicaties van dit denken dat aan de hand van teksten van een aantal vertegenwoordigers wordt behandeld.

Voorkennis

Er is geen voorkennis vereist. Wij raden echter aan om eerst Deel 1 en Deel 2 te volgen.

Voertaal

Nederlands

Periode

Bachelor 2, blok 4A; 24 april t/m 27 mei 2023

Rooster en literatuur

Raadpleeg het volledige rooster via de course guide. De roosters worden eind juli gepubliceerd.