Hovo Rotterdam, onderdeel van Erasmus Academie, noemt zich voortaan Academie voor een Leven Lang Leren. Maar wat is dat eigenlijk, een leven lang leren? Waarom is het belangrijk?
Je start op de crèche, vervolgens ga je naar het basis- en voortgezet onderwijs. In de meeste gevallen doe je daarna een vervolgopleiding, bijvoorbeeld een universitaire studie. Eenmaal aan de slag en soms ook daarna volg je verschillende trainingen en cursussen. Dit is in een notendop het concept van een leven lang leren.
Dynamisch concept
Hieruit blijkt al dat leven lang leren een dynamisch concept is, niet gebonden aan een bepaalde levensfase. Het moet ons in staat stellen om te gaan met veranderingen. Volgens Jarvis (2002) is life long learning, de Engelse benaming, ‘….transforming experience into knowledge, skills, attitudes, values, emotions, beliefs and the senses‛. Kortom het vermogen om je te kunnen aanpassen aan sociale, culturele én economische veranderingen.
Kritische reflectie
Op zich is dat niet nieuw, elk onderwijs richt zich in principe op ‘adaptability’ en ‘employability’. Nieuw is de focus op proces en context (Fragoulis 2002). Een leven lang leren onderscheidt formeel, non-formeel en informeel leren. Er is een nadruk op leren in plaats van trainen. Er is veel aandacht voor andere vorm van leren, zoals ervaringsleren. Er is een grotere samenhang tussen persoonlijke en professionele ontwikkeling. Kritische reflectie speelt ook een rol.
Non-formeel
Richten we de blik even op Erasmus Academie, dan is deze organisatie in het spectrum van een leven lang leren vooral betrokken bij non-formeel volwassenonderwijs. Wij bieden flexibel, gecontextualiseerd en participatief onderwijs aan voor mensen die reeds een vervolgopleiding hebben afgerond. Het doel is om via opleidingen je kennis te verdiepen, nieuwe kennis op te doen of nieuwe skills aan te leren. Uitzondering is misschien wel filosofie studeren in modules, waarbij je via het inschrijven voor losse vakken in het reguliere onderwijs je Bachelor Wijsbegeerte kan halen.
Kritiek
Dat lijkt mooi, een leven lang leren, maar wie met een kritische blik kijkt moet ook vraagtekens plaatsen. Een leven lang leren lijkt vooralsnog primair een economisch concept. Het is gericht op de ontwikkeling van een zo goed mogelijk opgeleide workforce, minimale werkloosheid en internationale concurrentiekracht. Mensen zelf zijn steeds vaker de cruciale productiefactor. Saillant voorbeeld is dat de meer brede cursussen van Hovo Rotterdam gezien worden als vrijetijdsbesteding en belast worden met 21% btw. De opleidingen voor professionals zijn vrijgesteld van btw.
Ongelijkheid
Dat is niet het enige. Life long learning en met name volwasseneducatie verhult ook andere ongelijkheden. Vooral mensen met hoger onderwijs profiteren. Zij leven gezonder, hebben vaker werk en volgen ook meer trainingen en cursussen dan lager opgeleide mensen. Jongere werknemers (25-45) profiteren vaker van scholingsmogelijkheden dan oudere (55-74). En wie bij een grote organisatie (>250 werknemers) werkt heeft een betere kans om trainingen te volgen dan wie een baan heeft bij een kleine werkgever. Het enige waarbij bestaande ongelijkheden worden omgedraaid is de verhouding man-vrouw; gemiddeld volgen vrouwen vaker een training dan mannen. (ERPS 2018)
EU
Dus terwijl een leven lang leren juist ook een emancipatoir effect kan hebben, lijkt het dienstbaar te zijn aan de status quo en het economische. Dat blijkt ook wel uit de beleidskeuzes van de EU en de verdeling van de budgetten van bijvoorbeeld het Erasmus + programma. Het gaat vooral om diploma-erkenning, studentenmobiliteit, ondersteunen van leraren. In 2020 moet 40% van de jonge Europeanen een hoger onderwijsdiploma hebben. Terwijl slechts 15% van de Europeanen tussen 25 en 64 enige vorm van volwasseneneducatie zou moeten volgen. Over de groep ouder dan 64 wordt niet eens gerept. Terwijl mensen straks tot misschien wel hun zeventigste door moeten blijven werken en ook daarna actief blijven.
Cement
Het Europese Parlement is kritischer. In resoluties in de perioden 2014-2019 bestempelen zij goed en vooral toegankelijk onderwijs als basisrecht en een publieke verantwoordelijkheid. (ERPS 2018) Een leven lang leren help om socio-economische verschillen te overbruggen. De lidstaten zouden daarom verder moeten kijken dan beroepsvaardigheden alleen. Het gaat ook om het bevorderen van inclusiviteit, creativiteit, duurzaamheid en zeker tegenwoordig niet onbelangrijk, democratisch bewustzijn. In die zin is een leven lang leren niet alleen economisch nuttig, het dient ook als cement van een open samenleving. Onze samenleving. Het belang is daarom van onschatbare waarde.
Ad Hofstede
Directeur Erasmus Academie
- Meer informatie
Van de volgende bronnen is gebruik gemaakt:
ERPS (European Parliamentary research Service, 2018):
http://www.europarl.europa.eu/thinktank/infographics/lifelonglearning/i…Fragoulis, H. (2002). Innovations to address in the challenges of Lifelong Learning in transition countries. In D. Colardyn (ed.), Lifelong Learning: which ways forward? Utrecht: Lemma.
Jarvis, P. (2002). Lifelong Learning: which ways forward to higher education? In; D. Collardyn (ed.), Lifelong Learning: which way forward? Utrecht: Lemma.