COVID19 trekt diepe sporen: in individuele gevallen is de gezondheidsschade desastreus, de wereldeconomie krijgt de grootste dreun sinds de Tweede Wereldoorlog, in het onderwijs trekken we alles uit de kast, sociale contacten gaan op een laag pitje, de horeca is dicht. Zo is er (heel) groot en (veel) klein(er) leed. Maar er zijn ook lichtpuntjes: minder files, minder vervuiling, minder reistijd, iedereen blijkt ineens alles digitaal te kunnen, meer tijd voor het gezin, misschien ook voor bezinning, en wellicht ook… om te studeren!
Uitdagingen voor het privaatrecht
Als wetenschapper valt natuurlijk op dat COVID19 de wetenschap volop in de schijnwerpers plaatst: vrijwel dagelijks zijn er deskundigen in alle mogelijke media om hun visie te geven op de ontwikkelingen: artsen, psychologen, economen, en natuurlijk ook juristen. Grote maatschappelijke ontwikkelingen hebben immers telkens hun weerslag in het recht, ook in het privaatrecht. Krijg ik mijn geld terug als mijn reis niet doorgaat? Ja, want voor ontbinding van de reisovereenkomst is niet nodig dat ‘niet leveren’ aan de reisorganisator verwijtbaar is. Kan ik mijn huurbetaling opschorten omdat mijn winkel niet loopt? Dat is moeilijker, want voldoet COVID19 aan het strenge criterium voor onvoorziene omstandigheden? Heeft mijn werkgever ook een zorgplicht voor mijn gezondheid als ik thuis werk? Jazeker, want die geldt overal waar u werkt. Maar de invulling ervan is natuurlijk wat lastiger: waar zeggenschap beperkt is, is verantwoordelijkheid dat ook. Is mijn buurman aansprakelijk wanneer hij mij besmet? Ja, als die zich niet aan de voorgeschreven maatregelen heeft gehouden, lijkt mij dat onrechtmatig, maar hoe bewijst u dat hij de bron was? En kunnen farmaceuten vrijtekenen voor aansprakelijkheid wegens bijwerkingen van vaccins? Nee, want aansprakelijkheid voor productfalen kan jegens consumenten niet worden beperkt. Maar is de producent zonder meer aansprakelijk voor die bijwerkingen? Dat staat te bezien, want omdat het vaccin ‘onder stoom en kokend water’ moest worden uitgevonden, is denkbaar dat niet alle risico’s konden worden voorzien. Zo wordt het privaatrecht door deze crisis op allerlei punten uitgedaagd. Voor juristen is dat onmiskenbaar een cadeau.
Het leven 'post COVID'
COVID19 leidt ten slotte ook tot bezinning: wat is nu eigenlijk echt belangrijk in mijn leven? Van welke beperkingen heb ik last, maar ook: welke komen mij eigenlijk wel goed uit? Hoe ziet voor mij het leven ‘post COVID’ eruit? Is het niet tijd om eindelijk te gaan doen wat ik al zo lang wilde? Mij verdiepen in het recht, ook al is het nog niet mijn discipline? Eind augustus start de vierde lichting van de parttime master Commercieel Privaatrecht, een master die ook toegankelijk is voor HBO-juristen en voor niet-juristen met een (andere) academische graad en relevante werkervaring. De opleiding biedt een grondige verdieping in alle commerciële aspecten van het privaatrecht: contractenrecht, financiering en zekerheden, ondernemingsrecht, arbeidsrecht, aansprakelijkheid en verzekering. En dat alles in anderhalf jaar. Doet u zich de wetenschap cadeau en bent u zo ook een cadeau voor de wetenschap?
- CV
Prof. mr. Siewert Lindenbergh (1964) is als hoogleraar privaatrecht verbonden aan de Erasmus School of Law van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij publiceert vooral op het gebied van het aansprakelijkheids- en schadevergoedingsrecht, onder meer over personenschade, doorwerking van mensenrechten in het vermogensrecht, arbeidsongevallen en beroepsziekten, schadebegroting. Daarnaast is hij Academic Director van het parttime masterprogramma Commercieel Privaatrecht.