Onderzoekers van Erasmus School of Law hebben aanbevelingen gedaan in het kader van de door hen uitgevoerde evaluatie van het Besluit Adviescollege levenslanggestraften. De minister voor Rechtsbescherming, Franc Weerwind, heeft recent in een brief aan de Tweede Kamer aangegeven dat hij de meeste aanbevelingen uit het onderzoeksrapport overneemt.
Op dit moment kunnen gedetineerden met een levenslange gevangenisstraf na een eerste advies van het Adviescollege Levenslanggestraften na 25 jaar beginnen met activiteiten die zijn gericht op de (eventuele) terugkeer in de samenleving (re-integratiefase). Na 27 jaar detentie kan vervolgens een gratieprocedure worden gestart en daarmee zou een levenslanggestrafte in theorie binnen twee jaar na aanvang van de re-integratiefase vrij kunnen komen. De minister voor Rechtsbescherming beslist over de uiteindelijke voordracht voor gratie van een levenslanggestrafte bij de Koning.
Uit het onderzoek en uit reacties van betrokken ketenpartners blijkt, dat de re-integratiefase van twee jaar te kort is. Het is volgens ketenpartners lastig om binnen twee jaar te werken aan re-integratiedoelen voor gedetineerden die 25 jaar of meer geen onderdeel zijn geweest van de samenleving. De onderzoekers adviseerden de minister een brede heroverweging van de re-integratieprocedure, om zodoende de re-integratiefase te verbeteren en te verlengen.
Verder deden de onderzoekers de aanbeveling om de werkzaamheden die het Adviescollege Levenslanggestraften in het kader van de re-integratie uitvoert eerder te laten beginnen en zorg te dragen voor tijdige beschikbaarheid en volledigheid van informatie voor alle betrokken organisaties. Ook andere punten, zoals de versterking van het Adviescollege Levenslanggestraften en zijn bureau, zijn door de minister overgenomen. De aanbeveling om de termijn van de resocialisatiefase te differentiëren is door de minister niet overgenomen. De minister heeft besloten de termijn voor alle levenslanggestraften van twee naar drie jaren te verlengen.
Over het onderzoek
Het onderzoek is verricht door Paul Mevis, Pieter Verrest, beiden hoogleraar Straf(proces)recht aan Erasmus School of Law, en Claire Hofman, ten tijde van het onderzoek universitair docent Straf(proces)recht aan Erasmus School of Law. Voor de evaluatie verrichtten de onderzoekers onderzoek naar wet- en regelgeving, naar Kamerstukken, rechtspraak en literatuur en de tweejaarberichten van het Adviescollege. Ook onderzochten ze adviezen die het Adviescollege in het kader van zijn werkzaamheden heeft uitgebracht en voerden ze gesprekken met medewerkers van betrokken instanties, zoals – naast het Adviescollege zelf – de Dienst Justitiële Inrichtingen, een penitentiaire inrichting, het NIFP, de reclassering, de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming en Slachtofferhulp Nederland, alsmede met Forum Levenslang en met advocaten van levenslanggestraften.