Deze werkvorm daagt studenten uit om in teamverband een ogenschijnlijk onoplosbaar duurzaamheidsprobleem te ontrafelen. Dit doen ze door de complexiteit ervan zichtbaar te maken, door het probleem te deconstrueren. Studenten ervaren hierdoor wat het betekent om te werken met complexiteit en systems thinking.
- Doel van de activiteit
- Brainstorm | Vaardigheden oefenen
- Wanneer
- Tijdens het lesmoment
- Waar
- Offline
- Tijdsduur
- < 60 minuten| > 60 minuten
- Groepsgrootte
- Small | Medium
- Materialen
Whiteboard / post-its / markers / Visualisatie-tools
Stappenplan
Stap 1
Introductie: Leg uit dat studenten vandaag werken aan een complex duurzaamheidsvraagstuk, ook wel een wicked problem genoemd. Denk aan problemen zonder simpele oplossing, met tegenstrijdige belangen en veranderende randvoorwaarden. Deze problemen zijn erg complex, benoem dat het in deze werkvorm daarom gaat om het ontrafelen van de complexiteit van het probleem en (nog) niet het werken aan oplossingen.
Stap 2
De uitdaging: Presenteer het probleem mondeling of op papier. Probeer het probleem te formuleren in een open en heldere doorbraakvraag, bijvoorbeeld door te beginnen met 'Hoe kunnen we... ?'. Het probleem moet haalbaar lijken, maar in de praktijk frustrerend complex zijn. Dat is de kern van het leerproces. Je kunt de groepjes allemaal aan hetzelfde probleem laten werken, kan dit juist verschillende invalshoeken zichtbaar maken en zicht op de complexiteit vergroten.
Stap 3
Break it down: Laat studenten in groepjes het probleem deconstrueren. Geef voorbeelden van wat studenten in kaart kunnen brengen en geef aan welke hulpmiddelen studenten kunnen gebruiken om subonderdelen van het probleem en onderlinge relaties tussen verschillende factoren te ontrafelen.
Voorbeelden van wat studenten in kaart kunnen brengen:
- Subproblemen
- Stakeholders
- Samenhangende oorzaken
- Mogelijke scenario’s en oplossingsrichtingen
- Waar ze al wél invloed op hebben
Hulpmiddelen die studenten kunnen gebruiken:
- Sticky notes
- Flowcharts
- System maps
- Mindmaps
Geef halverwege het ontrafelen de groepjes de opdracht om een student als spion naar een ander groepje te sturen. Deze spion gaat kijken hoe een ander groepje het probleem benadert en neemt input mee terug naar zijn eigen groepje.
Stap 4
Nabespreken: Bespreek na hoe studenten het in kaart brengen van de complexiteit hebben ervaren. Wat heeft hen verrast? Wat hielp om het probleem te ontrafelen? Wat was lastig?
Deze werkvorm kan na deze stap eindigen, alleen het ontrafelen van de complexiteit van een probleem is al een prachtige opbrengst. Je kunt er ook voor kiezen om de studenten één hypothese of oplossingsrichting te laten kiezen om verder te gaan verkennen. Laat hen in dat geval afsluiten met het formuleren van een duidelijke probleemdefinitie of doorbraakvraag (Hoe kunnen we..... ?). Inspiratie voor creatieve werkvormen waarmee je studenten aan de slag kunnen zijn te vinden in de werkvorm 'Creativity toolbox'. "
Tip 1
Gebruik AI of ChatGPT om snel een nieuw wicked problem te genereren op maat van het vak.
Tip 2
Geef de opdracht een realistische context: “Stel, je werkt bij de gemeente…” of “Jullie zijn een team van adviseurs…”
Tip 3
Om het moeilijker te maken kun je bewust informatie achterwege laten (een incompleet beeld). Studenten mogen dan extra vragen formuleren om meer duidelijkheid te krijgen over het probleem.
Whiteboard / post-its / markers
Visualisatie-tools (bijv. Miro of Canva)
Je vindt hier suggesties voor tools en materialen bij deze werkvorm. Het is vaak mogelijk om andere tools te gebruiken. Wend je tot het Learning & Innovation team van je faculteit over de beschikbaarheid en het toepassen van online en offline tools.
Gebruik altijd (generatieve) AI-tools die AVG-conform zijn. Raadpleeg ook de gebruiksrichtlijnen voor Generatieve AI en de themapagina AI in het onderwijs.
