Wat versta jij onder sociale veiligheid? Dat blijkt een moeilijkere vraag dan gedacht, omdat het een breed begrip is. Samen met John Piarelal, medewerker bij het Onderwijs Service Centrum van ESHPM, bespraken we positieve én negatieve ervaringen op de werkvloer. Zo ontdekken we samen de stappen vooruit.
Leestijd: 4 minuten
Sociale ruimte
“Voor mij gaat sociale veiligheid vooral om dat je gezien wordt, dat mensen weten wie je bent en dat je durft te zeggen wat je te zeggen hebt”. Voor John zit dat vooral in het informele contact dat mensen met elkaar hebben. “Je kan tegenwoordig niet iedereen meer kennen. Er zijn nu zoveel medewerkers.” Het is belangrijk dat je jezelf open stelt voor anderen. De plek bij het koffiezetapparaat is voor mij daarvoor de beste plek. Stel jezelf altijd even voor. Wie ben je? Hoe kunnen we elkaar helpen? Individueel kunnen we niet het sociale cement zijn, alleen samen zorgen we dat mensen zich welkom voelen.
Ruimte voor verbetering
“Ik heb nog niet het idee dat alles zo goed geregeld is. Ik durf niet altijd te zeggen wat ik te zeggen heb. Ik voel me nog niet helemaal veilig.” John heeft in het verleden een lastige tijd gehad, waarin hij niet voldoende werd gehoord. “Ik zat tegen een burn-out aan. Toen ik het meldde bij mijn leidinggevende destijds werd er gezegd: ‘Met jouw soort werkzaamheden kan je helemaal niet tegen een burn-out aan zitten.’ Ik was geschrokken door deze reactie en heb daarna mijn eigen klachten genegeerd. Hierdoor ging ik steeds minder functioneren.” Ondanks de indicaties van de huisarts en hulpverlening werd John niet serieus genoeg genomen. En doordat hij al zo hoog zat, had hij ook de energie niet om strijd te voeren.
Nu hij weer beter is, heeft John zich voorgenomen om altijd proberen te zeggen wat hij denkt en vindt. Situaties zoals de zijne, doen zich nog steeds voor bij collega’s. “Ik zie het om me heen. Mensen komen in vergelijkbare situaties. Er wordt wel geluisterd, maar niet voor een goede oplossing gezorgd. Ik hoop dat dit patroon doorbroken wordt. Er waait een nieuwe wind met nieuwe mensen, dus ook nieuwe kansen.”
‘Met jouw soort werkzaamheden kan je helemaal niet tegen een burn-out aan zitten"
Een luisterend oor
Er zijn ook positieve ervaringen, die de start van een cultuurverandering kunnen betekenen. John had onlangs een moeilijke periode in de privésfeer, waardoor hij niet kon werken. “Wat ik het mooiste vond was dat de decaan mij persoonlijk belde in de avonduren. Hij zei: ‘Ik bel je niet voor werk, ik wil weten hoe het nu met jou gaat.’ Daardoor voelde ik me echt gezien. Andere collega’s toonden ook belangstelling. Het voelde als een warm nest. Ze zien je en je mag er zijn, ondanks je situatie.” Sociale veiligheid kan dus ook simpel zijn: je telefoon oppakken en bellen in plaats van mailen. Het informeren naar de mens achter het werk.
Duidelijke grenzen
Er zijn veel harde werkers op de afdeling, toch heeft John nooit het gevoel gehad dat hij niet mocht storen. Het is wel contra intuïtief. “Ik vind een dichte deur fijner dan een open deur. Bij een dichte deur weet ik dat ik kan kloppen. Bij de open deur, vraag ik me af: staat die écht open?” Dit laat zien dat duidelijke grenzen met duidelijke instructies juist ook voor meer toegankelijkheid kunnen zorgen, omdat het meteen helder is wat je dient te doen.
“Ze zien je en je mag er zijn, ondanks je situatie.”
Je steentje bijdragen
Iedereen draagt bij aan sociale veiligheid. Voor John is het belangrijk dat mensen contact met elkaar maken in de organisatie. “Zoek elkaar op als je op de campus bent. Probeer niet alles online te doen, maar loop ook naar elkaar toe. Zo kan je makkelijker met elkaar in gesprek gaan.”
Ook is het belangrijk om door te vragen en gelijk hulp te zoeken als je tegen problemen aan loopt. Als je niet zo goed weet waar, kan HR altijd helpen. John hoopt dat als er problemen aan de orde worden gesteld, het direct serieus wordt genomen. “Als ik nu iets aan de kaart stel, wordt het vaak behandeld als bagage van toen. Als oud zeer. Ik denk dan altijd: bagage en ervaringen neem je altijd mee.” Je kan ook juist zaken op tijd herkennen. Soms komen problemen ook terug, omdat ze destijds niet goed waren opgelost. Eerst doorvragen, voordat we gaan labelen zorgt ervoor dat niemand gediskwalificeerd wordt. ESHPM wordt een sociaal veiligere plek als we op een open manier het gesprek met elkaar voeren.