ESHCC'ers onderzochten hoe studenten duurzaamheidsuitdagingen aan kunnen gaan

Onlangs namen 986 EUR-studenten van verschillende faculteiten deel aan een online poll. Op de vraag “Wat vind je van opleidingen over duurzaamheid”, stemden 405 studenten (41%) op “Ik denk dat elke opleiding ze zou moeten aanbieden”. Hoewel duurzaamheid zich heeft ontwikkeld tot een twijfelachtig maatschappelijk discours dat hoger onderwijs (HO) oproept om creativiteit, kritisch denken en op duurzaamheid gerichte competenties te produceren, bieden de huidige HO-systemen niet veel mogelijkheden om deze doelen te bereiken.

Dit onderzoeksproject, gefinancierd door EUR CLI Research Fellowship, maakte gebruik van een honourscursus over duurzaamheid die ze als case study ontwikkelden en analyseerde de leerdagboeken van studenten die inzicht boden in een deel van het leerproces van de studenten. Deze onderzoeksaanpak stelde hen in staat om de sterke en zwakke punten van het cursusontwerp te beoordelen en implicaties te benoemen voor het verbeteren en vernieuwen van cursussen over duurzaamheid in het hoger onderwijs.

Om de studenten in staat te stellen duurzaamheid te begrijpen als een twijfelachtig discours dat wordt gebruikt door concurrerende individuen en groepen, en door verschillende culturen heen, hebben ze drie pijlers in het cursusontwerp ingebed, te weten:

• transformatief leren als overkoepelende oriëntatie,
• interdisciplinair en intercultureel onderwijs in de kern, en
• integratie van universele, gemeenschaps- en sociale rechtvaardigheids-, en milieu-educatiebenaderingen voor het ontwikkelen van duurzaamheidsgerichte competenties.

Door de leerdagboeken van studenten te analyseren (N = 36), ontdekten ze dat de nadruk die tijdens de honourscursus op transformatief leren werd gelegd, de studenten in staat stelde actoren te worden in hun leerontwikkeling. Ook stimuleerde de integratie van pedagogische tools verschillende soorten samenwerkingen en discussies tussen studenten en met de docenten. Het gevoel van empowerment dat gepaard gaat met peer-samenwerking werd door de studenten verbonden met specifieke kenmerken van de groep. De interculturele en interdisciplinaire dimensie leken namelijk een belangrijke rol te spelen bij het motiveren van studenten om met elkaar om te gaan. Het feit dat de studenten de honourscursus als een unieke leerervaring beschouwden, benadrukt een belangrijke structurele beperking van het hoger onderwijs, die vaak pleit voor interdisciplinair en intercultureel onderwijs, maar er vaak niet in slaagt dergelijke praktijken toe te passen.

Tenslotte kwamen ze er bij het organiseren van deze honourscursus achter dat er aanzienlijke institutionele steun nodig is om muren tussen departementen en faculteiten neer te halen. Maar, zoals sommige wetenschappers aangeven, ondanks een discursieve nadruk op duurzaamheid, bieden maar heel weinig universiteiten voldoende institutionele steun om curricula en onderwijspraktijken te vernieuwen (Leal Filho et al., 2018). Dit brengt de kwaliteit van het duurzaamheidsonderwijs op tertiair niveau in gevaar dat, uiteindelijk, de neiging heeft om beperkt te blijven tot geïsoleerde inspanningen in op zichzelf staande cursussen, vaak met onderwijsmethoden die niet volledig zijn toegesneden op de principes van duurzame ontwikkeling. Daarom concludeerden ze in het onderzoek dat structurele ondersteuning essentieel is om ervoor te zorgen dat het hoger onderwijs meer produceert dan greenwashing discoursen.