Gidsen helpen het gesprek over het voormalige conflict in Noord-Ierland open te breken, blijkt uit het proefschrift van Emily Mannheimer van Erasmus School of History, Culture and Communication (ESHCC). Voor haar onderzoek nam ze deel aan veel rondleidingen en hield ze interviews met gidsen. "Hoe er over het verleden gesproken wordt, ligt in de handen van gidsen en dat is uniek voor een land na een conflict."
Wie aan Noord-Ierland denkt, maakt al snel de associatie met Bloody Sunday en de dodelijke aanslagen van de IRA. Tijdens het conflict tussen nationalisten en loyalisten liep het toerisme sterk terug, maar zodra het vredesakkoord in 1998 was ondertekend, probeerde het land weer meer toeristen aan te trekken. De officiële toeristische instanties wilden niets te maken hebben met wat vaak 'the Troubles' wordt genoemd, zegt Mannheimer. "De regering wil er niet van beschuldigd worden een kant te kiezen, want het is nog steeds een zeer gevoelig onderwerp. De nadruk ligt daarom op industrieel erfgoed van voor de Troubles of op live entertainment. Ze doen alles, behalve het conflict in herinnering brengen."
Toeristen kunnen oude Keltische archeologische vindplaatsen zien, een museum over de Titanic bezoeken (die in het land werd gebouwd) of meer te weten komen over de opkomende creatieve industrie. Maar vaak willen toeristen juist meer te leren over de Troubles. De wetenschapper bracht twee zomers door in Noord-Ierland om deel te nemen aan rondleidingen en interviewde gidsen over hoe zij omgaan met vragen over dit pijnlijke deel uit de geschiedenis. "Veel mensen willen er meer over weten en daarom bezoeken ze het land. Vaak proberen gidsen de reputatie van bommen en geweld weg te nemen om te laten zien dat het land zoveel meer is dan dat."
Vragen ontwijken
Gidsen gingen op verschillende manieren om met vragen over de Troubles, maar veel van hen weten niet goed hoe ze hiermee om moeten gaan, merkte de onderzoeker op. "Ze zijn gids en dus willen ze hun publiek zo goed mogelijk informeren, maar ze willen niet dat alles over de Troubles gaat", legt ze uit. "Sommige gidsen weigeren zelfs over het conflict te praten en verwijzen toeristen naar specifieke rondleidingen over de Troubles. Andere gidsen zien het als een kans om het stereotype dat vaak in de media en Hollywood wordt geschetst, te ontkrachten.”
In Belfast kun je veel rondleidingen volgen over de Troubles, maar lange tijd maakten de officiële kanalen er geen reclame voor. De populairste rondleidingen nemen je mee naar een van de opgesplitste wijken van Belfast. Deze rondleidingen beginnen aan de kant van de IRA en worden vaak geleid door mensen die gevangen zaten voor hun deelname aan het conflict. Ze nemen de deelnemers mee naar de vredesmuur die tussen beide buurten werd gebouwd. Daar neemt een (voormalig) loyalistische gids het over. "Hoe je over het verleden praat ligt echt in handen van de gidsen en dat is uniek voor een land na een conflict. Meestal zijn het overheden die hierin het voortouw nemen. Denk aan het Nationaal Holocaust Museum in Duitsland."
Geen gedeeld verhaal
Na een conflict proberen de meeste regeringen een gedeeld narratief te ontwikkelen, maar Noord-Ierland liet het volledig open voor lokale groepen. "De overheid moedigt dit niet actief aan, maar houdt het ook niet tegen", zegt Mannheimer. Lokale initiatieven kunnen (EU-)subsidie aanvragen en in het laagseizoen worden rondleidingen vaak bijgewoond door schoolgroepen en bereiken daardoor veel mensen. "Nu ziet de overheid dat mensen de tours waarderen en beginnen ze de tours te promoten."
Game of Thrones
Het toerisme in het land kreeg een boost dankzij de hitserie Game of Thrones, omdat het grootste deel van de show in Noord-Ierland werd opgenomen. Mannheimer woonde verschillende tours bij, maar ze was verrast toen ze ontdekte dat deze over veel meer gingen dan alleen de serie en het landschap. "Deze rondleidingen gingen net zo goed over Noord-Ierland zelf. De gidsen gebruikten het als een manier om toeristen kennis te laten maken met minder bekende delen van hun erfgoed en cultuur. Zo belichten ze bijvoorbeeld de oude Keltische geschiedenis van Noord-Ierland. De gidsen zien het als een kans om het beeld van Noord-Ierland te herdefiniëren."
- Meer informatie
Promotie
Op vrijdag 9 september 2022 verdedigt Emily Mannheimer haar proefschrift 'Re-imagining a New Northern Ireland: Toerisme en sociale transitie na conflict'.
- Gerelateerde content
