Muziektoerisme is uitgegroeid tot een succesvolle industrie en een populair tijdverdrijf – denk alleen al aan de drommen toeristen die elk jaar het Liverpool van de Beatles bezoeken, of Elvis’ Graceland. Maar waar zijn deze mensen eigenlijk naar op zoek? En hoe kan muziek leiden tot toerisme? Waarom is muziektoerisme tegenwoordig zo populair? Deze vragen staan centraal in het proefschrift dat Leonieke Bolderman op 22 maart 2018 verdedigt aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Marketeers spelen steeds meer op de verbeeldingskracht van muziek in. Via ‘place-branding’ en ‘city marketing’ krijgen steden een ander aanzien, waarbij muziek en andere populaire cultuur zoals film en tv een steeds grotere rol speelt. Muziektoerisme wordt gezien als een manier om bedrijvigheid te stimuleren en een ander publiek te trekken door een plek een nieuwe identiteit te geven.
Muzikale topofilie
Ondanks de hoge verwachtingen is er nog weinig bekend over hoe muziek verbonden raakt met lokale identiteit, en wat het daadwerkelijk bezoeken van plaatsen betekent voor toeristen. Om de populariteit van hedendaags muziektoerisme te kunnen verklaren, heeft Leonieke Bolderman deze meer fundamentele vragen rond muziektoerisme onderzocht. In haar proefschrift ‘Musical topophilia. A critical analysis of contemporary music tourism’, beschouwt ze muziektoerisme als een vorm van ‘muzikale topofilie’: luisteraars bouwen een band op met een plaats aan de hand van muziek.
Om dit proces in de praktijk te onderzoeken, vergeleek ze verschillende soorten toerisme rond uiteenlopende muziekgenres: ze reisde naar Bayreuth voor Wagner toerisme, Stockholm voor ABBA toerisme, Dublin voor U2 toerisme, Praag voor een jazz workshop, Corfu voor een workshop klassieke muziek, en Miltown Malbay voor een workshop Ierse muziek. Daarnaast interviewde ze toeristen over hun ‘vakantiemuziek’ – de muziek die ze verzamelen in streamingdienst Spotify om mee te nemen op vakantie.
Hoe muziek ons beweegt
Op basis van dit onderzoek concludeert ze in haar proefschrift dat muziek mensen letterlijk in beweging kan zetten door hen eerst emotioneel in vervoering te brengen: muziek stimuleert de verbeelding en legt daarmee de basis voor een muzikale topofilie. Sommige luisteraars gaan vervolgens op reis om hun liefde voor muziek en plaats tastbaar te maken, door ergens rond te kunnen lopen en de plaats fysiek te ervaren.
Deze reiservaringen versterken de liefde voor zowel muziek als plaats, waarmee ook de verbinding tussen muziek en plaats versterkt wordt. Daarmee draagt muziek aan de ene kant bij aan de populariteit van en de affiniteit met bepaalde plaatsen. Aan de andere kant kunnen luisteraars via het bezoek aan bepaalde plaatsen dichterbij de ongrijpbare aard van muziek komen. Zo kan muziek functioneren als een hulpmiddel om jezelf een plaats te geven in een veranderende wereld; een hulpmiddel waarmee het ontastbare te hanteren is – je geeft je omgeving een soundtrack –, en waardoor de tastbare wereld betoverd raakt met iets dat zich aan het zicht onttrekt.
- Meer informatie
Over de promotie
Datum: 22 maart
Tijd: 09:30 - 11: 30 uur
Promotors: Prof. dr. Stijn Reijnders en Prof. dr. Susanne Janssen
Locatie: Senaatszaal, Erasmus-gebouw, Campus Woudestein