"Mensen maken gebruik van verhalen en associaties wanneer ze naar andere mensen kijken. We kennen de verhalen over hoe we denken dat het in het algemeen is om een man, een vrouw, zwart of wit te zijn, en we associëren dit met andere mensen. Zodra we een hiërarchie maken op basis van deze verhalen en associaties, wordt het een cultureel proces." Prof.dr. Jacco van Sterkenburg is geïnterviewd door Humberto Tan voor de documentaire 'Allemaal Gelijk', die te zien is op ESPN, 4 mei om 20:45, en op YouTube. Daarnaast is Jacco geïnterviewd door de Volkskrant over homofobe spreekkoren in voetbalstadions.
Jacco doet onderzoek naar voetbal, racisme en inclusie en levert daarom vaak bijdragen aan diverse artikelen en projecten over recente ontwikkelingen in racisme en discriminatie in het voetbal. Onlangs werd Jacco gevraagd een bijdrage te leveren aan de documentaire 'Allemaal Gelijk', waarin zowel het betaalde als het amateurvoetbal centraal staat. In de documentaire proberen verschillende (ex-)voetballers, supporters, trainers en onderzoekers antwoorden te vinden op lastige vragen over racisme in het voetbal. De centrale vraag was "Wat zijn de gevolgen voor voetballers en supporters die racisme en discriminatie ervaren en hoe kunnen we dit ten goede veranderen?".
Hiërarchieën als een cultureel proces
Door zijn ervaring in het onderzoek, werd Jacco ingeroepen om de ontwikkelingen in racisme en discriminatie met betrekking tot het voetbal te verklaren. "We spreken van discriminatie als er hiërarchieën worden gevormd op basis van geslacht, de kleur van je huid, etniciteit, seksualiteit, enzovoort. Als mensen maken we natuurlijk onderscheid tussen verschillende mensen, maar wanneer hiërarchieën worden gevormd, wordt het een cultureel proces. Binnen deze hiërarchieën worden deze identiteiten ondergeschikt gemaakt, zonder dat ze daar zelf iets over te zeggen hebben", legt Jacco uit. "Ongelijkheid wordt op deze manier versterkt, wat ook in het voetbal gebeurt."
In de documentaire 'Allemaal Gelijk' legt Jacco uit hoe discriminatie vaak gebaseerd is op onderliggende stereotypen die iedereen onbedoeld gebruikt en hoe je je bewust moet zijn van deze onderliggende stereotypen om een verandering te bewerkstelligen. "We associëren bijvoorbeeld onbedoeld witte mensen met een vorm van leiderschap, want dat zien we meestal in de media. Zo ontstaat automatisch een associatie. Hetzelfde gebeurt in het voetbal. De meeste voetbaltrainers in Nederland zijn witte mannen. Een goede voetbaltrainer associeer je dus waarschijnlijk met een witte man. Onbedoeld doe ik dit ook, dus wat ik kan doen is me hiervan bewust zijn en proberen dit beeld voor mezelf te veranderen."
Homofobe spreekkoren
De laatste tijd is het vaker voorgekomen dat voetbalsupporters homofobe uitspraken deden tegen voetballers en andere supporters. Bijvoorbeeld richting PSV-voetballer Xavi Simons en het spreekkoor van fans van Twente "dat zijn de homo's uit Groningen". Jacco werd geïnterviewd om inzicht te geven in het ontbrekende beleid van de KNVB. "Homofobe spreekkoren lijken voor de KNVB geen prioriteit te hebben. Dat zou kunnen komen door de media-aandacht en maatschappelijke verontwaardiging, die groot was na het incident met Excelsior-voetballer Mendes Moreira. Nu zijn er regels met betrekking tot 'oerwoudgeluiden'", aldus Jacco. "De voetbalclubs zelf zijn bang om actie te ondernemen. Ze zijn bang voor boze supporters, of bang dat er een onderzoek naar hen wordt ingesteld."
- Onderzoeker
- Meer informatie
De zesde Sport and Discrimination Conference vindt plaats op vrijdag 23 juni
Met presentaties van academici, studenten, praktijkmensen en beleidsmakers met verschillende achtergronden en specialismen op het gebied van sport en/of discriminatie wordt, tijdens de zesde jaarlijkse Sport and Discrimination Conference, de intersectionele aard van discriminatie in de sport onder de loep genomen. Deze eendaagse conferentie heeft een brede focus, die een licht werpt op saamhorigheid, identiteit en uitsluiting binnen de sport en de sportmedia.
Geïnteresseerd? Lees hier meer over de conferentie.