Tina van der Vlies zal op donderdag 21 november om 15.30 uur haar proefschrift Echoing Events. The perpetuation of national narratives in English and Dutch history textbooks, 1920 – 2010 verdedigen in de Senaatszaal van het A gebouw (Erasmus Universiteit Rotterdam).
Nationale geschiedverhalen kunnen erg krachtig zijn. De Brexit campagne wordt bijvoorbeeld gevoed door de nationale mythe van een ‘alleenstaand Engeland’ en trotse verhalen over hoe Engeland ‘alleen’ stond tegenover Hitler in de Tweede Wereldoorlog en de Spaanse Armada in 1588. Premier David Cameron, die ervoor pleitte om lid te blijven van de Europese Unie, probeerde dit heroïsche idee van ‘standing alone’ te ontkrachten in zijn toespraak op 9 mei 2016 en verwees daarbij opmerkelijk genoeg ook naar de zeeslag van 1588. Ondanks de tegenstellingen, functioneert deze zestiende-eeuwse gebeurtenis blijkbaar als een gedeeld en welbekend nationaal geschiedverhaal: zowel voor- als tegenstanders van de Brexit verwijzen terug naar 1588.
Van der Vlies bestudeerde de continuering, canonisering en actualisering van nationale geschiedverhalen tussen 1920 en 2010 in Engelse en Nederlandse geschiedenisschoolboeken, wijd verspreide leermiddelen die een belangrijke rol spelen in het overdragen van nationale collectieve herinneringen. Overheidsbemoeienis en ideologische agenda’s worden vaak aangewezen als oorzaken voor verandering en continuïteit in geschiedenisschoolboeken, maar deze overtuiging wordt nauwelijks geproblematiseerd en andere oorzaken en factoren worden gemakkelijk over het hoofd gezien. Van der Vlies benadert het onderwerp daarom vanuit een ander gezichtspunt en heeft Engelse en Nederlandse schoolboekenseries onderzocht: in tegenstelling tot veel andere landen bestaat er in Engeland en Nederland een vrije schoolboekenmarkt. Ze onderzocht deze schoolboeken als gelaagde vertellingen, waarin geschiedverhalen naar elkaar terug verwijzen. Door deze gelaagdheid te bestuderen, kon ze terugkerende interpretatieschema’s in de overdracht van nationale geschiedenis blootleggen. Deze studie begint na de Eerste Wereldoorlog – in deze tijd werden diverse initiatieven voor schoolboekherziening ontwikkeld, bedoeld om sterk nationalistische visies terug te dringen – en eindigt in het nieuwe millennium, omdat deze periode gekenmerkt wordt door een hernieuwde aandacht voor nationale geschiedenis.
- Promovendus