Luisteren naar muziek heeft bewezen positieve gevolgen voor menselijk welzijn. Maar waar bepaalde muziek voor de een helend werkt, kan het bij de ander de haren doen rijzen. Denk bijvoorbeeld aan de grote verschillen tussen zoetsappige popmuziek en scheurende black metal, of smartlappen en gabberbeats – allemaal genres met evenzoveel passievolle liefhebbers als haters. We weten dat sociale achtergrond een grote invloed heeft op iemands muzieksmaak, maar begrijpen nog nauwelijks hoe deze verschillende muzieksoorten het welzijn van mensen verschillend beïnvloedt, met name op basis van belangrijke groepskenmerken zoals klasse, gender en etniciteit. Cultuursocioloog Julian Schaap heeft een NWO Veni beurs t.w.v. €280.000 ontvangen om dit vraagstuk te onderzoeken.
De noodzaak van dit onderzoek is groot. In het afgelopen decennium is het welzijn van met name jongvolwassenen hard gedaald, mede door de ingrijpende lockdowns. Vanuit de gezondheidszorg wordt steeds vaker de noodklok geluid dat oplossingen voor het dalen van persoonlijk welzijn mede moeten worden gezocht in de sociale en culturele omgeving van mensen. Muziek bleek tijdens die lockdowns een belangrijke bron van online sociale interactie, maar ook een groot offline gemis: geen clubs, geen concerten en festivals. Juist voor jongvolwassen is muziek vaak een belangrijk medium om zich te uiten, te vermaken of te identificeren. Om deze reden is het belangrijk om te onderzoeken wat muziek wel en niet kan doen om het welzijn van jongvolwassenen te verbeteren.
Dr. Julian Schaap probeert tijdens dit onderzoeksproject de verschillende effecten van muziek op persoonlijk welzijn in kaart te brengen. Daarmee zal hij een sociologisch perspectief toevoegen aan psychologische en medische studies die aantonen dat muziek een grote rol kan spelen in het bevorderen van mentaal en fysiek welzijn. Specifiek probeert hij daarin te onthullen hoe en waarom deze effecten verschillen tussen sociale groepen – wat tot nu toe onderbelicht is gebleven. Tot slot tracht hij de omvang van de relatie tussen muziek, subjectief welzijn en sociale groepen op maatschappelijk niveau te ontrafelen, om tot een breed, interdisciplinair begrip van de rol van muziek in de samenleving, te komen.
Julian Schaap: “De lockdowns lieten zien dat muziek zowel een enorme sociale geleider kan zijn, zowel in het gemis van concerten, festivals en het nachtleven, als in de rol die het speelde in onze toegenomen online interacties.
Deze subsidie stelt mij in staat om te onderzoeken wat de rol van muziek kan zijn in het verbeteren van welzijn onder jongvolwassenen en hoe verschillende muziekgenres en groepsverschillen hier een rol in spelen. Met de resultaten kan, onder andere, een belangrijke brug geslagen worden tussen verschillende vakgebieden die het nut van muziek aantonen binnen de gezondheidszorg.”
NWO Veni
Veni is een financieringsinstrument uit het talentprogramma van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Het talentprogramma geeft pas gepromoveerde onderzoekers de kans om gedurende drie jaar hun ideeën verder te ontwikkelen.
- Onderzoeker