Nu de Open Access Week er bijna op zit praten we met OA-expert, Andrea Tarchi, over de toekomst van Open Access. Hij vertelt over de beschikbare Open Access support voor onderzoekers, de tekortkomingen van de huidige, nationale strategie en over nieuwe mogelijkheden voor initiatieven vanuit de EUR-gemeenschap.
Meld je aan voor de workshop van Andrea op donderdag 11 april tijdens de Share your Knowledge Week!
Deze (Engelstalige) workshop is voor EUR-onderzoekers:
In this course, you will understand the basics of open access publishing, its importance for your academic career, and its policies at the EUR and the Netherlands. Moreover, this course will provide you with practical activities to help you understand the different open access options at your disposal to enhance the impact of your research.
"We moeten af van het idee dat wetenschappelijke publicatie een middel is om inkomsten te genereren en moeten het gaan beschouwen als iets dat aan de gemeenschap toebehoort."
Nadat ik mijn PhD in koloniale geschiedenis had afgerond aan de Vrije Universiteit Amsterdam ben ik bij de Universiteitsbibliotheek gaan werken. Mijn ervaring als onderzoeker gaf me een duidelijk beeld van alle mechanismen die schuilgaan achter de onderzoekscyclus. Hoewel ik gepassioneerd was over het uitvoeren van mijn onderzoek, realiseerde ik me dat ik meer betrokken wilde zijn bij de processen die wetenschappelijk onderzoek relevant maken voor het bredere publiek.
Als gepromoveerd onderzoeker vond ik dat wetenschappelijke bevindingen relevantie missen als ze niet worden gedeeld met de samenleving. Het is makkelijk om te denken dat ‘wetenschap voor iedereen is’ als je voor rijke, westerse onderzoeksinstellingen werkt, die jou toegang verlenen tot de overgrote meerderheid van het wetenschappelijk onderzoek. Maar toen ik onderzoek deed naar wereldwijde ongelijkheid, realiseerde ik me dat dit niet geldt voor de rest van de wereld.
Wetenschappelijk onderzoek achter betaalmuren draagt bij aan de wereldwijde, ongelijke toegang tot kennis en belemmert de vooruitgang van de samenleving. Om deze reden wilde ik een bijdrage leveren aan de open access beweging en een actieve rol spelen in het zo breed mogelijk beschikbaar maken van academisch onderzoek.
Als Open Access Officer heb ik niet alleen een rol in het vormgeven van het open access beleid van Erasmus Universiteit Rotterdam, maar werk ik ook nauw samen met onderzoekers uit de meest uiteenlopende disciplines, om hen te helpen bij het uitzoeken van de publicatiestrategie die het beste bij hen past.
De grootste ontwikkelingen op het gebied van Open Access waarover ik kan spreken zijn de ontwikkelingen die hier in Nederland hebben plaatsgevonden. Open Access is in Nederland de gouden standaard geworden voor academische publicaties. Aan de EUR wordt momenteel 98% van de wetenschappelijke, peer-reviewed artikelen open access gepubliceerd.
De twee belangrijkste strategieën verantwoordelijk voor deze groei zijn de Read & Publish deals met grote uitgevers, die via het consortium van Nederlandse Universiteiten tot stand komen en de implementatie van het Open Access Reglement (gebaseerd op het Taverne amendement), dat het mogelijk maakt dat alle korte wetenschappelijke werken zes maanden na de oorspronkelijke publicatiedatum openbaar worden.
Deze strategieën hebben ervoor gezorgd dat publiek gefinancierd, Nederlands onderzoek één van de meest toegankelijke ter wereld is, wat tevens leidt tot meer wetenschappelijke en maatschappelijke relevantie.
Hoewel de huidige strategieën in kwantitatieve termen de gewenste resultaten hebben opgeleverd, zijn er nog steeds merkbare problemen in het Nederlandse open access landschap. De meest voor de hand liggende uitdaging heeft te maken met het feit dat het huidige beleid zich voornamelijk richt op uitgeversovereenkomsten, die betrekking hebben op de open access publicatie van korte wetenschappelijke werken, zoals artikelen.
Hoewel de meeste onderzoekers hier profijt van hebben en het de verbluffende cijfers oplevert die ik zojuist heb genoemd, valt de open access publicatie van boeken hier grotendeels buiten. Het percentage open access gepubliceerde boeken blijft ver achter bij dat van artikelen. Dit creëert een probleem, voor met name onderzoekers uit de sociale- en geesteswetenschappen, voor wie de publicatie van monografieën vaak een kritieke stap is in hun carrière.
Een andere uitdaging voor het huidige, Nederlandse open access landschap is economische duurzaamheid. Open access publiceren via uitgeversovereenkomsten legt namelijk een financiële druk op de begroting van universiteiten. De strategie van Read & Publish deals is daarom op de lange termijn nauwelijks houdbaar. Universiteiten moeten steeds meer gaan betalen voor het publicatieproces, terwijl grote uitgevers nog hogere winstmarges boeken dan vóór deze deals.
Deze uitdagingen maken dat Nederlandse universiteitsbibliotheken een balans moeten zien te vinden tussen de publicatiebehoeften van onderzoekers, die in prestigieuze tijdschriften willen publiceren omwille van hun carrière, en de noodzaak om onze publicatiecultuur te verduurzamen. Enkele van de manieren waarop bibliotheken dit kunnen aanpakken is: investeren in het open access publiceren van boeken, het verduurzamen van uitgeversovereenkomsten en prioriteit verlenen aan de groene open acces route via institutional repositories.
Voor onderzoekers is het soms moeilijk om wegwijs worden in de wereld van wetenschappelijke publicatie, waar het vinden van het juiste medium voor je onderzoeksresultaten behoorlijk lastig kan zijn. Onderzoekers moeten met verschillende aspecten rekening houden bij het zoeken naar de juiste uitgever en het juiste tijdschrift voor hun artikel.
Ten eerste moeten ze er natuurlijk zeker van zijn dat hun artikel past binnen de scope van een tijdschrift. Daarna moeten ze de referenties van het tijdschrift nagaan en de maatstaven voor peer-review controleren. Daarnaast moeten ze in de gaten houden dat onderzoek dat wordt gefinancierd door publieke onderzoeksfinanciers voldoen aan bepaalde open access normen.
De UB helpt onderzoekers bij het kiezen van de juiste tijdschriften die aan al deze criteria voldoen en in overeenstemming zijn met het carrièreperspectief en de ambities van de onderzoekers. Soms betekent dit dat je open access publiceert via de gouden route, soms via de groene route.
Als Open Access team streven we ernaar om onderzoekers te informeren over de voordelen van open access, niet alleen voor de maatschappij in het algemeen, maar ook voor de onderzoekers zelf. Open access zorgt er niet alleen voor dat onderzoeksresultaten toegankelijk worden voor een breder publiek, dat misschien niet de financiële middelen heeft voor dure tijdschriftabonnementen, maar het is ook voordelig voor de carrière van de auteur.
Door open access te publiceren bereiken onderzoekers een groter lezerspubliek en worden vaker geciteerd. Omdat er op nationaal niveau weinig steun is voor de open access publicatie van boeken, proberen we onderzoekers ook te helpen met het bekostigen van de Book Processing Charges (BPC’s) die nodig zijn om hun werk open access beschikbaar te maken. Hiervoor hebben we een Open Access Boekenfonds opgericht dat onderzoekers moet helpen om hun werk toegankelijker en relevanter te maken voor het publiek.
Als je het hebt over commercialisering binnen het wetenschappelijke domein, is de miljardenindustrie van de academische uitgeverswereld het eerste waar je aan denkt. De overgrote meerderheid van relevante, academische publicaties is in handen van enkele multinationals die meer geïnteresseerd zijn in toenemende winst en dividenden voor aandeelhouders, dan in de verrijking van de gemeenschappen die afhankelijk zijn van wetenschappelijke kennis.
Dit is natuurlijk eerlijk in een markteconomie, maar als het tot het uiterste wordt gedreven kan het de vooruitgang van wetenschappelijk onderzoek belemmeren doordat het de overdracht van informatie vertraagt met betaalmuren – alleen maar om een positief rendement te garanderen.
Open access lost het probleem van de beschikbaarheid van onderzoeksresultaten op, maar tegelijkertijd verdubbelt het ook de last voor onderzoeksinstellingen. Die moeten niet alleen het onderzoek financieren en de salarissen van onderzoekers betalen, maar ook commerciële uitgevers compenseren voor het verlies aan inkomsten dat open access publiceren met zich meebrengt.
Als we ‘Community over Commercialisation' willen prioriteren, dan moeten we af van het idee dat wetenschappelijke publicaties een middel zijn om inkomsten te genereren en moeten we het gaan beschouwen als iets dat aan de gemeenschap toebehoort. Het gebruik van institutional repositories staat hierbij centraal.
We hebben gezien wat het Taverne amendement heeft kunnen bewerkstelligen. Waarschijnlijk kan er nog meer bereikt worden met de onlangs geïntroduceerde Rights Retention Strategy, die onderzoekers in staat stelt hun auteursrecht te behouden en een versie van hun manuscript zonder embargo beschikbaar te stellen via het institutional repository.
Bovenal is het belangrijk dat er meer geïnvesteerd wordt in institutionele publicatieplatforms, zoals Diamond Open Access tijdschriften. Dergelijke investeringen maken het namelijk mogelijk voor gemeenschap-gedreven uitgevers om op te schalen en kwalitatief sterke publicaties aan te trekken. Dit zorgt voor een duurzamer academisch publicatielandschap, waarin niet uitsluitend gevestigde commerciële uitgevers de scepter zwaaien over wetenschappelijk onderzoek van hoge kwaliteit.
Bij de UB zetten we ons in voor een duurzamere toekomst voor open access, op basis van verantwoorde besteding van publieke middelen en het stimuleren van diversiteit in wetenschappelijke uitgevers en uitgeefplatforms. Ons streven voor open access in Nederland is een toekomstbestendig publicatielandschap dat alternatieven biedt voor de grote uitgevers en kansen biedt aan nieuwe of kleinere spelers.
We hopen kleinere uitgevers en universiteitsuitgeverijen te zien als een integraal en fundamenteel onderdeel van het academische publicatielandschap. Dit zou de concurrentie bevorderen en voorkomen dat de kosten van open access nog verder stijgen. Verder hopen we academische tijdschriften en zelfs uitgevers te zien met businessmodellen die afstappen van het huidige author-pays model.
Om deze doelen te bereiken, bieden we steun aan institutionele initiatieven, die worden gerund door onderzoekers. Daarom zijn we ook een Diamond Open Access fonds begonnen, waarbij publicatie-initiatieven uit de EUR-gemeenschap institutionele steun krijgen om duurzame en veerkrachtige uitgeefmodellen te ontwikkelen.
We hopen dat het Diamond Open Access fonds onze gemeenschap zal helpen om de onderzoekers weer centraal te stellen bij academisch publiceren. Uiteindelijk willen we zelfs de mogelijkheden onderzoeken om een universiteitsuitgeverij op te richten, waarbij de grondbeginselen van open science in de hele onderzoekscyclus zijn doorgevoerd.
We weten dat de weg niet zonder hindernissen zal zijn, maar deze kleine stappen zouden kunnen leiden tot grotere veranderingen op nationaal en Europees niveau. Toekomstige samenwerkingen kunnen ervoor zorgen dat de academische gemeenschap van de EUR een centrale rol gaat spelen in het vormgeven van de toekomst van open access.
- Meer informatie
Neem contact op met het Open Access and Publication Support Team als je vragen hebt over Open Access.
- Gerelateerde content
- Gerelateerde links
- Lees meer over de Open Access Week
Lees meer over Open Access op de EUR
Open Science Guide
