Een wereldwijde pandemie, de klimaatcrisis, groeiende ongelijkheid, toenemende polarisatie, moderne slavernij en ga zo maar door. In een wereld met zulke monumentale uitdagingen lijkt hoop vaak een naïeve of zelfs ongepaste houding. Maar, juist in zulke pessimistische omstandigheden kan hoop een belangrijke rol spelen. Hoop kan ons motiveren om te investeren in onze toekomst; vertrouwen te hebben in anderen; en om weerbaar te blijven in moeilijke tijden.
In haar proefschrift, getiteld ‘Understanding Hope: Insights into the definition, relevance and measurement of hope from an interdisciplinary perspective’, verkent Emma Pleeging MSc de betekenis, relevantie en meetbaarheid van hoop. Hieruit blijkt dat hoop overal om ons heen is: het is het onzekere verlangen dat ons gedrag beïnvloedt, bijdraagt aan ons welzijn en door veel mensen wordt gezien als een inherent prettige ervaring waarvoor ze zelfs bereid zijn te betalen.
Hoop en optimisme zijn niet hetzelfde, en het verschil tussen deze twee laat zien waarom juist nu hoop zo belangrijk is. Optimisme verwijst naar onze neiging om te verwachten dat dingen goed zullen komen, ongeacht van onze handelingen. Hoop gaat daarentegen over wat we van waarde vinden, zelfs als we weten dat de toekomst onzeker is. Hoewel hoop niet altijd actief is, is het daarom de motivatie achter een enorm deel van ons gedrag.
Uit onderzoek in dit proefschrift blijkt dan ook dat hoopvolle mensen zich vaker duurzaam gedragen: ze zijn bijvoorbeeld meer bereid te betalen voor duurzame energie. Ook blijkt dat de relatie tussen een toenemend inkomen en levenstevredenheid deels wordt verklaard doordat een hoger inkomen ons hoopvoller maakt. Mensen zijn constant met hun gedachten bij de toekomst, en wanneer je erop kunt vertrouwen dat deze toekomst positief zal zijn, is het ook veel gemakkelijker je nu tevreden te voelen. Het is dan ook niet zo gek dat we ondervinden dat mensen bereid zijn om geld te betalen om zich even hoopvol te voelen, bijvoorbeeld door loten te kopen, zelfs als ze weten dat de kans zo goed als nihil is dat ze ook werkelijk zullen winnen.
Voor een gevoel dat ons op zoveel manieren beïnvloedt, bestaat er opmerkelijk weinig wetenschappelijk onderzoek naar hoop. Maar, dit is snel aan het veranderen. En gelukkig wordt het steeds makkelijker. Zo vindt onderzoek in dit proefschrift dat verschillende lange survey-instrumenten die vaak gebruikt worden om hoop te meten, ook in sterk verkorte versie valide zijn. Het is dus mogelijk om meer wetenschappelijk onderzoek te doen naar hoop, en dat is zeker de moeite waard. We leven misschien in een gebroken wereld, maar hoop is niet misplaatst. Want, “hoop geeft ons wat we anders niet hadden gehad: een kans” (John Green).
- Promovendus
- Meer informatie
Op 30 september 2021 verdedigt Emma Pleeging haar proefschrift getiteld “Understanding Hope: Insights into the definition, relevance and measurement of hope from an interdisciplinary perspective”. Wegens de COVID-19-pandemie is er beperkte gelegenheid om de verdediging fysiek bij te wonen in de Senaatszaal van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Geïnteresseerden kunnen de verdediging middels een livestream volgen, beschikbaar via deze link.