Hoe stimuleer je zelfredzaamheid en eigen regie van zorgbehoevende thuiswonende ouderen, of mensen met een verstandelijke beperking of ernstige psychische problemen? Onderzoeker Marjolijn Heerings (Erasmus Universiteit Rotterdam) zette met 2 zorgorganisaties een co-creatie project op, waarbij films met monologen van cliënten, naasten en zorgverleners helpen om de dialoog over deze thema’s te voeren.
Een meisje vertelt hoe ze worstelt met de eenzaamheid, die ze voelt sinds haar verhuizing van een woongroep naar een zelfstandige woning. ‘Mensen zeggen dat je zelfstandig moet willen wonen. Maar wat is er zo leuk aan privacy? Ik verveel me dood. Ik moet alles alleen doen. Geef mij maar een woongroep. Mijn huisgenoten waren mijn vrienden.’ Het verhaal van ‘cliënt 8’ is een van de bijna 42 gefilmde ervaringsverhalen die werden ontwikkeld binnen het onderzoeksproject ‘Als je het ons vraagt’.
Nieuwe instrumenten nodig
Dit innovatieve project valt binnen het programma Kwaliteit van Zorg: Ondersteuning Zorginstituut, waarin ZonMw en Zorginstituut Nederland de ontwikkeling stimuleren van instrumenten om de kwaliteit van zorg te verbeteren. De Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM) en zorgorganisaties Laurens en Pameijer ontwikkelden, met steun van Zorgbelang Inclusief en Kenniscentrum Zorginnovatie (Hogeschool Rotterdam) een nieuwe methode om de kwaliteit van de zorgrelatie in de langdurige zorg te verbeteren.
‘Hoewel we weten dat die relatie bepalend is voor de kwaliteit, zijn er maar weinig instrumenten waarmee we die kunnen evalueren of verbeteren’, vertelt projectleider Marjolijn Heerings, verbonden aan ESHPM. ‘Uit eerdere onderzoeksprojecten wist ik dat bestaande instrumenten vaak geen recht doen aan de complexe praktijk van het zorgverlenen. Bij mijn zoektocht naar een nieuwe reflectiemethode die oog heeft voor alle betrokkenen, kwam ik uit op experience based co-design.’ Deze methode, ontwikkeld in de ziekenhuiszorg, bestaat uit het verzamelen van ervaringen, het inventariseren van belangrijke verbeterthema’s en het gezamenlijk werken aan praktische verbeteringen. Samen met Pameijer (zorg voor mensen met psychische problemen of een verstandelijke beperking) en Laurens (ouderenzorg) onderzocht Heerings hoe die geschikt gemaakt kon worden voor de langdurige zorg, met aandacht voor dilemma’s rondom zelfredzaamheid.
Stem geven
Bij Pameijer was men meteen enthousiast over de gedachte achter de co-design-methode. ‘Hij sluit goed aan bij onze visie, die inhoudt dat mensen met beperkingen en hun naasten ook moeten kunnen meedenken over de dienstverlening die zij krijgen’, vertelt kwaliteitsmedewerker Alice Hammink. Goede instrumenten om dat meedenken te bevorderen, zijn dan ook welkom. Het projectteam van Pameijer reisde ter inspiratie af naar Groot- Brittannië, waar een soortgelijk project liep. De deelnemers vroegen zich af: hoe pas je de methode zo aan, dat cliënten écht hun stem kunnen laten horen?
Lees het volledige artikel op de website van ZonMw.
- Promovendus
- Universitair Hoofddocent
- Professor