De publicatie door Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM) over het onderzoek naar hoe de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) omgaat met zogenoemde ‘soft signals’ heeft op 21 januari 2021 de VIDE publicatieprijs gewonnen. De eerste auteur, Josje Kok, deed vanuit ESHPM promotieonderzoek naar het toezicht door de IGJ.
De IGJ had ESHPM in 2018 opdracht gegeven om onderzoek naar ‘soft signals’ te doen. Aanleiding hiervoor was de casus UMC Utrecht, waarover de IGJ in 2017 haar onderzoeksrapport had gepresenteerd. Mede naar aanleiding van deze casus is bij de IGJ de behoefte ontstaan te analyseren hoe de inspectie omgaat met zogeheten ‘soft signals’, ofwel meldingen (formeel dan wel informeel) dat er ‘iets’ speelt in een zorgorganisatie of op een afdeling dat een negatieve uitwerking kan hebben op de kwaliteit en veiligheid van zorg, maar dat niet valt onder de wettelijke criteria voor verplichte melding aan de IGJ. Deze casus riep bij de IGJ de vraag op of de IGJ voldoende grip had op het proces rond het binnenkomen, de analyse en de afhandeling van ‘soft signals’.
Uit het onderzoeksrapport dat ESHPM in februari 2019 publiceerde bleek dat behalve harde gegevens ook soft signals een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van zorg zijn (zie: "Soft signals vormen een waardevolle aanvulling op toezicht IGJ" | Nieuwsbericht | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd).
Op basis van dit onderzoek is het winnende wetenschappelijk artikel geschreven onder de naam “The doctor was rude, the toilets are dirty. Utilizing ‘soft signals’ in the regulation of patient safety” en in 2020 gepubliceerd in het gezaghebbende blad Safety Science.
Onderzoeker Josje Kok: “Ons onderzoek toont dat toezichthouden mensenwerk is. Om veiligheidsrisico’s goed in te kunnen schatten moeten inspecteurs allerlei bronnen van informatie bij elkaar brengen, wegen en duiden. Met elkaar in gesprek gaan over ‘niet pluis’ gevoelens en ‘tussen de regels door lezen’ zijn in dit duidingswerk van cruciaal belang. In een tijd van big data, algoritmes en de maatschappelijk roep om streng onafhankelijk toezicht, laat het onderzoek zien dat de menselijke kant van groot belang blijft.”
Voor de IGJ is de toekenning van de VIDE publicatieprijs een bevestiging dat toezicht meer is dan het monitoren van harde data. Juist ‘soft signals’ en andere vormen van kwalitatieve informatie helpen inspecteurs om betekenis te geven aan ‘harde indicatoren’, en risico’s zodanig te wegen dat ze recht doen aan zowel de zorginstellingen als hun patiënten.
- Promovendus