De laatste jaren is waardegedreven zorg ‘hot and happening’. Daniëlle Cattel van Erasmus School of Health Policy and Management onderzoekt in haar proefschrift alternatieve bekostigingsmodellen om waarde in de zorg te stimuleren. Haar onderzoek laat zien dat het essentieel is om financiële prikkels voor zowel verzekerden als zorgaanbieders te hervormen. Zo niet, dan riskeer je ongewenst gedrag met onder andere onnodige zorg tot gevolg.
Hoewel de gezondheidszorg heeft bijgedragen aan een hogere levensverwachting en betere kwaliteit van leven, kan de kwaliteit van de zorg beter en tegelijk is minder verspilling mogelijk. Deze verbeteringen, onder de noemer waardegedreven zorg, zijn een belangrijk speerpunt geworden in het zorgbeleid. Een essentieel onderdeel hierbij is het hervormen van de financiële prikkels voor verzekerden en zorgaanbieders. Onderzoek laat zien dat huidige prikkels niet goed werken, terwijl duidelijk is dat mensen sterk kunnen reageren op financiële prikkels. Toch is weinig bekend over hoe alternatieve financiële prikkels er idealiter uit zouden moeten zien.
Geef eigen risico slimmer vorm
In haar proefschrift geeft Cattel inzicht in vormgeving van alternatieve, waardegedreven financiële prikkels en in de bijbehorende afwegingen. Uit het onderzoek komt naar voren dat het huidige eigen risico niet uitnodigt tot kostenbewust gedrag voor verzekerden met hoge verwachte zorgkosten, zoals chronisch zieken. Het eigen risico zou slimmer kunnen worden vormgegeven, bijvoorbeeld door het eigen risico te koppelen aan de verwachte zorgkosten van de verzekerde.
Voor zorgverleners blijkt dat de wijze waarop zij betaald worden invloed heeft op de aard en de hoeveelheid geleverde zorg. Zo zijn artsen soms bereid om meer zorg dan noodzakelijk te leveren, puur uit eigen belang. Een notoir voorbeeld komt uit de Verenigde Staten. “Toen het inkomen van gynaecologen terugliep als gevolg van een afname in het aantal geboortes, gingen zij meer keizersneden uitvoeren zonder dat hier een medische noodzaak voor was", verklaart de promovendus. "Die keizersneden leverden extra geld op en zodoende waren de zorgaanbieders in staat om hun inkomen op peil te houden.”
Een waardegedreven bekostigingsmodel voor zorgaanbieders
De onderzoeker concludeert in haar onderzoek dat een waardegedreven bekostigingsmodel voor zorgaanbieders het beste uit twee delen kan bestaan. De eerste component betreft een substantiële populatiebekostiging. Dit gaat om een vast budget waarvoor een groep van verschillende zorgaanbieders een uitgebreid zorgpakket moet leveren aan een bepaalde patiëntenpopulatie. De tweede component betreft een (bescheiden) prestatieafhankelijk bonus. In haar proefschrift nam Cattel 18 verschillende initiatieven onder de loep waarin populatiebekostiging wordt gecombineerd met een resultaatsbeloning. De geëvalueerde initiatieven laten over het algemeen veelbelovende resultaten zien als het gaat om de kosten en kwaliteit van zorg.
Een kenmerk van populatiebekostiging, is dat het financieel risico voor zorgaanbieders toeneemt. Een voordeel hiervan is dat dit aanspoort tot kostenbewust gedrag. Cattel: “Helaas ontstaat ook een prikkel tot strategische gedrag om zo kosten te besparen. Een voorbeeld betreft het selecteren van financieel aantrekkelijke patiënten zoals studenten met lage verwachte zorgkosten. De vraag die ik in mijn proefschrift heb gesteld is: hoe kan de betaling dusdanig worden vormgegeven dat het financiële risico voor zorgaanbieders behapbaar blijft?”
Simulaties laten zien de samenstelling van het zorgpakket forse impact heeft op het financiële risico en dat het dus van groot belang is goed na te denken over welke zorgkosten onder de financiële verantwoordelijkheid van de zorgaanbieder vallen. Daarnaast toont Cattel aan dat risicocorrectie en risicodeling op basis van residuele kosten een veelbelovende aanpak vormen om het financiële risico te beperken. Met risicocorrectie wordt de betaling aangepast aan het specifieke risicoprofiel van de patiëntenpopulatie. De innovatieve vorm van risicodeling houdt in dat zorgaanbieders een aanvullende betaling uit de algemene pot ontvangen voor patiënten die sterk worden ondergecompenseerd.
De promovendus concludeert in haar proefschrift dat het essentieel is om financiële prikkels met zorg vorm te geven: “De keuzes doen ertoe en kunnen verstrekkende gevolgen hebben. Ik heb laten zien dat elke keuze voor- en nadelen kent. Het is aan beleidsmakers om de voor- en nadelen tegen elkaar af te wegen. Zij zouden hierbij rekening moeten houden met de specifieke context en de lokale economische en maatschappelijke voorkeuren. Dit is een complex proces en daarom raad ik een stapsgewijze aanpak aan in de overgang naar alternatieve, meer waardegedreven, financiële prikkels.”
Promotie
Op vrijdag 17 december 2021 verdedigt Daniëlle Cattel haar proefschrift getiteld: “Getting the incentives right: The design of value-based consumer and provider payments in health care”
- Promovendus