‘Vlees, vis, of vegetarisch?’ That’s the question. Deze werd mij afgelopen vrijdag bijvoorbeeld gesteld voor het diner dat aan mijn faculteit in Tilburg georganiseerd omdat er een lustrum te vieren was. Ik koos de hertenbiefstuk. Mijn overbuurman, ook hoogleraar, koos de hertenbiefstuk. Onze directeur (v) koos vegetarisch en de jonge postdoc naast mij ook. De dag hierna komt mij het onderzoek onder ogen dat het Nederlands Dagblad en de organisatie GroeneKerken heeft laten uitvoeren door I&O Research. De biefstuk viel alsnog niet lekker. Want wat bleek uit dit onderzoek? Hoewel vier van de vijf christenen zich zorgen maken over klimaatverandering en het opwarmen van de aarde, eten we wel meer vlees. Au! Heel bijzonder hoe ik in mijn binnenkamer dan reageer op deze constatering. ‘Het was vast een wild hert, dat een mooi leven heeft gehad’, denk ik dan. Zo denkend, blijkt uw godgeleerde columnist dus typisch weer zo’n intellectueel, die dank zij zijn cognitieve vaardigheden uitstekend in staat is zichzelf in moreel opzicht schoon te praten. En zichzelf te bedotten. Psychologen noemen dit de fudge factor. Hoe meer je hebt doorgeleerd, hoe meer die opspeelt. Oppassen met dat soort lieden dus.
Maar ter zake weer, anders klinkt de voornoemde fudge factor ook weer in deze column door. Uit het onderzoek bleek, dat actieve christenen bijbelse begrippen als rentmeesterschap, soberheid en naastenliefde in theorie en praktijk een warm hart toedragen, alleen niet als deze vertaald moeten worden in keuzes voor een meer duurzame wereld. Terwijl wij toch beter zouden moeten weten met, bijvoorbeeld Franciscus’ Zonnelied in onze ransel, waarin de aarde als zuster en moeder en de lucht als een broeder wordt omschreven om duidelijk te maken dat wij in relatie staat tot de natuur.
En katholieken zouden al helemaal beter moeten weten dankzij hun bisschoppen in Engeland en Wales. Die suggereerden in 2011 al op om vrijdag weer als vastendag in ere te herstellen. Omdat Christus op vrijdag is gestorven, aten katholieken op deze dag nooit vlees maar vis. Buren van katholieken deden dit dan ook maar omdat zij anders in die vislucht zaten. In de USA namen katholieken dit vastengebod trouwens zo ernstig dat Mac Donalds de Filet-o-Fish op de markt bracht. Ongeveer 28 procent van de Britse katholieken, aldus onderzoekers Shaun Larcom, Luca Panzone en Po-Wen She van Cambridge University, gaf destijds aan deze oproep gehoor. Zij berekenden dat er daarom in Engeland per jaar 42.000.000 vleesmaaltijden minder werden geserveerd. Dank zij het vrijdagse ‘vasten’ werd een uitstoot van 55.000 ton CO2 voorkomen. En dan hebben de onderzoekers nog niet eens de buren in de berekeningen meegenomen.
Nu heeft de katholieke kerk volgens het Annuario Pontificio meer dan 1.2 miljard leden. Als de paus, zo stellen de onderzoekers, zijn turboheiligen en dalurenkatholieken zou aansporen het vastengebod op vrijdag weer in acht te nemen en geen vlees te eten op die dag, dan zou dat miljoenen tonnen aan CO2- uitstoot per jaar schelen. Eigenlijk is de katholieke kerk als grootste soft-power ter wereld dus in de uitzonderlijke omstandigheid om als geen ander de klimaatveranderingen tegen te gaan. Vooropgesteld dat alle katholieken naar de paus zouden luisteren en de buren weer gaan meedoen, zou zijn oproep om te vasten ter ere van Christus en voor het behoud van Moeder Aarde tot een werkelijk immense emissiereductie leiden. Vleesindustrie is immers een van de grootste uitstoot van broeikasgassen.
In vele religies wordt overigens op gezette tijden gevast. Ik kan me zo voorstellen dat op de eerstvolgende bijeenkomst van religieuze wereldleiders niet alleen de paus maar ook de dalai lama, de patriarch van Constantinopel, de opperimams, het opperrabinaat en de voorzitter van de Wereldraad van Kerken oproepen de vastendagen in ere te herstellen. ‘To be or not to be’ vraagt Shakespeare’s Hamlet zich af na veel ellende in zijn leven: ‘That’s the question’. Ik zal nooit, nooit meer op vrijdag hertenbiefstuk eten.
- Gerelateerde links
- Neem het onderzoek door