Mede als uitvloeisel van de Houtskoolschets Acute Zorg wordt in Nederland momenteel volop gediscussieerd over een mogelijke reductie van het aantal SEH’s. Onduidelijkheid over de precieze voor- en nadelen, tegengestelde belangen en gevoelige afwegingen hebben echter geleid tot een patstelling. Om tot een doorbraak te komen is een nieuwe aanpak nodig, zo concluderen Nanne van Velzen, prof.dr. Richard Janssen en prof.dr. Marco Varkevisser op basis van recent onderzoek.
In antwoord op schriftelijke Kamervragen heeft minister Kuipers (VWS) laten weten dat “het verminderen van het aantal SEH’s geen doelstelling is”. Tegelijkertijd merkt hij op dat “met de stijgende vraag naar acute zorg en het toenemende tekort aan zorgprofessionals, de toegankelijkheid van kwalitatief goede acute zorg voor iedereen in Nederland niet kan worden geborgd als er niets gebeurt”.
Hoewel nog niet duidelijk is hoe het toekomstbestendige acute zorglandschap er precies uit komt te zien, ligt een reductie van het aantal SEH’s – hoewel dus geen doel op zich – wel degelijk in de lijn der verwachting. En dat brengt, zo heeft het verleden al veelvuldig laten zien, moeilijke beslissingen met zich mee. Wie moet deze knopen gaan doorhakken? De minister heeft aangegeven voor de zomer te komen met een nadere uitwerking van zijn uitgangspunten, waarna de “keuzes van zorgaanbieders en zorgverzekeraars” leidend zullen zijn. Maar hoe realistisch is het dat zij in onderlinge samenwerking ook de lastige keuzes zullen maken? Of is hiervoor wellicht meer nodig?
Geen overeenstemming over voor- en nadelen
Om hier beter zicht op te krijgen hebben we met behulp van documentenanalyse, focusgroepen en interviews de standpunten van alle belangrijke stakeholders vanuit een multidisciplinair perspectief zo objectief mogelijk in kaart gebracht en geanalyseerd. De belangrijkste bevindingen van ons nog niet gepubliceerde onderzoek kunnen als volgt worden samengevat.
Er blijkt onder stakeholders geen overeenstemming te bestaan over de precieze voor- en nadelen van concentratie van SEH-zorg in minder ziekenhuizen. De genoemde voordelen hebben betrekking op verbeterde kwaliteit van (hoog)complexe acute zorg, oplossingen voor personeelstekorten en kostenbesparingen. De genoemde nadelen zijn onder meer de samenhang van SEH-zorg met het ziekenhuis als geheel, langere reistijden voor patiënten en maatschappelijke tegenstand. Deze voor- en nadelen worden over en weer in twijfel getrokken en de wetenschappelijke literatuur biedt helaas (nog) geen uitsluitsel.
Tegengestelde belangen
Daar komt bij dat tegengestelde (financiële) belangen het debat nog ingewikkelder maken. Er liggen gevoelige afwegingen op tafel waarbij de bredere publieke belangen ten aanzien van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van acute zorg niet altijd stroken met de eigen belangen van de betrokken stakeholders. Zo houden ziekenhuizen, medisch specialisten en lokale/regionale overheden om verschillende redenen – zoals inkomsten, status en werkgelegenheid – graag vast aan ‘hun’ SEH. Bovendien kunnen de verschillende publieke en eigen belangen ook onderling botsen. De huidige patstelling is op zich dan ook logisch te verklaren. Maar hoe deze te doorbreken?
Wil je de hele blog lezen? Bezoek dan de website van Zorgvisie.
- Promovendus
- Professor
- Professor