Het strafrecht streeft naar gelijke behandeling, rechtvaardigheid en afschrikking. Toch zorgen vaste boetes voor dezelfde overtreding voor zowel rijke als arme overtreders, voor ongelijke lasten en mogelijk minder afschrikking voor rijkere daders. Een mogelijke oplossing zijn inkomensafhankelijke boetes, ook wel dagboetes genoemd, die de straf aanpassen op basis van ernst en inkomen. In het onderzoeksproject JUSTFINES onderzoekt Elena Kantorowicz-Reznichenko, hoogleraar Quantitative Empirical Legal Studies aan Erasmus School of Law, strafrechtelijke boetemodellen van over de hele wereld en de rechtvaardigheid en afschrikking van dagboetes. Voor dit onderzoek ontving zij in oktober 2025 een Vidi-beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), waarbij haar onderzoek de hoogste score behaalde in haar panel.
Met deze prestigieuze persoonlijke subsidie zal zij zich de komende vijf jaar richten op onderzoek naar de effectiviteit en perceptie van inkomensafhankelijke boetes door middel van experimenten, interviews en landenvergelijking.
Zijn inkomensafhankelijke boetes denkbaar in Nederland?
Hoewel al in verschillende Europese landen een inkomensafhankelijk boetesysteem wordt gehanteerd, waarbij overtredende grootverdieners hogere verkeersboetes betalen dan verkeersovertreders met een laag inkomen, faalden sommige van deze landen bij de invoering door slechte uitvoering of publieke weerstand.
Is dit de oplossing voor de tekortkomingen van het huidige boete systeem?
In dit grootschalige vergelijkend Vidi-project zal Kantorowicz-Reznichenko geavanceerde empirische methoden gebruiken om de verschillende factoren van het invoeren van inkomensafhankelijke boetes, de perceptie en implementatie van dergelijke boetes en hun afschrikkende werking te onderzoeken. Door het theoretisch en empirisch inzicht in inkomensafhankelijke boetes te vergroten kan het project beoordelen of de tekortkomingen van vaste boetes kunnen worden opgelost. Dit project zal een grote maatschappelijke impact hebben, aangezien deze inzichten cruciaal zijn voor landen die inkomensafhankelijke boetes overwegen en voor landen die hun huidige systemen willen optimaliseren.
Over de Vidi-beurs
De Vidi-beurs maakt deel uit van het NWO-Talentprogramma (Veni, Vidi, Vici). Elke beurs binnen dit programma is gericht op een specifieke fase in de wetenschappelijke loopbaan. De Vidi-beurs financiert wetenschappelijk innovatief onderzoek en geeft onderzoekers de mogelijkheid een onderzoeksgroep op te richten of uit te breiden.
- Professor
- Meer informatie
Meer over het NWO-talentprogramma.
- Gerelateerde content
