Raamwerkovereenkomst EU en VS: wat staat bedrijven te wachten?

Een richting, maar geen details

Op de in juli gesloten mondelinge overeenkomst volgde op 21 augustus een gezamenlijke verklaring. Deze verklaring dient ter verduidelijking van hetgeen is afgesproken tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten. Nog niet de gehele inhoud van de overeenkomst is duidelijk. Schippers vertelt: “Het betreft een raamwerkovereenkomst van slechts drie pagina’s en de verdere details moeten nog worden uitgewerkt en omgezet in wetgeving.” Hij vervolgt: “Het kost maanden, zo niet jaren, om het gehele handelsakkoord uit te werken en door het wetgevingsproces te loodsen. Er kunnen in dat proces nog allerlei zaken wijzigen. Dat de Europese Unie de vaart erin wil houden, volgt uit een voorstel van de Europese Commissie van 28 augustus 2025 jongstleden voor het verlagen van invoertarieven op VS goederen”. 

Invoerrechten en productie in de Verenigde Staten

Een van de afspraken is dat de Verenigde Staten op de meeste EU-producten 15% invoerrechten gaat heffen. Op de vraag of bedrijven hun productie beter richting de Verenigde Staten kunnen verplaatsen om de kosten te drukken, antwoordt Schippers: “Het opschalen van productiecapaciteit of het opzetten van nieuwe productiefaciliteiten in de Verenigde Staten heeft als voordeel dat de eindproducten niet meer ingevoerd hoeven te worden en niet tegen deze 15% invoerrechten aanlopen.” Dit klinkt wellicht als een goed alternatief, maar hij nuanceert: “Vaak moeten halffabricaten nog steeds worden ingevoerd, en als die uit de EU komen dan wordt een bedrijf nog steeds geraakt door deze afspraak. Daarnaast is het de vraag of de productieinvestering opweegt tegen de betaling van deze invoerrechten, te meer omdat de productiekosten in de Verenigde Staten vrij hoog zijn, en het wispelturige karakter van Trump maakt dat het beleid morgen weer anders is.” 

Daarnaast moet volgens Schippers nog rekening gehouden worden met andere ontwikkelingen: “Er lopen rechtszaken tegen bepaalde door Trump ingestelde extra invoerrechten. Zo heeft de United States Court of Appeals for the Federal Circuit op vrijdag 29 augustus beslist dat de tarieven niet door Trump ingesteld hadden mogen worden. De extra invoerrechten blijven voorlopig echter in stand tot dat de hoogste rechter zich heeft uitgesproken in deze zaak.”

Wendbaarheid in een wispelturig klimaat

Het wispelturige karakter van de Amerikaanse handelsstrategie vraagt volgens Schippers om een andere organisatie van bedrijven. Hij licht toe dat douanefuncties vaak slecht bemand zijn en dat deze heel operationeel zijn ingericht. Schippers legt uit: “Het huidige geopolitieke klimaat vraagt echter om een organisatie die wendbaar is. Een bedrijf heeft daarom baat bij een strategische douanefunctie die dicht tegen de ‘beslissers’ van het bedrijf aanzit. Zo kan er sneller geacteerd worden op plotselinge politieke koerswijzigingen.”

Regionalisering en de toekomst van supply chains

Ook op het gebied van supply chain spelen de recente handelsontwikkelingen een rol. “Ik denk zeker dat bedrijven aan het nadenken zijn over de inrichting van hun supply chain. Je hebt bijvoorbeeld al jaren de China Plus One strategie, waarbij bedrijven niet alleen maar producten betrekken uit China, maar ook uit andere landen om wendbaarder en minder afhankelijk te zijn,” aldus Schippers. Het korter maken van de supply chain en het inzetten op regionalisering kan er dus voor zorgen dat bedrijven sneller kunnen reageren op plotselinge wijzigingen in internationale handel en dat zij daardoor minder kwetsbaar zijn voor invoerheffingen.  

Toch zijn niet alle bedrijven hier al mee bezig. Schippers: “Hoewel ik deze ontwikkelingen zeker ben tegengekomen, zijn lang niet alle bedrijven daar heel drastisch mee bezig. Dat heeft ermee te maken dat deze beslissingen kostbaar zijn, tijd kosten en vaak een pad voor meerdere jaren uitstippelt. Met andere woorden, je maakt in de regel een dergelijke aanpassing niet tijdelijk, zeker niet in een klimaat met telkens plotselinge politieke koerswijzigingen. Grootschaligere wijzigingen voorzie ik daarom pas bij meer stabiliteit. Daar kan de afspraak tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie wel aan bijdragen.”