Op 13 februari 2020 verscheen het opiniestuk van prof. Sigrid Hemels, hoogleraar belastingrecht aan Erasmus School of Law, over de fiscale positie van vrouwen in de inkomstenbelasting. Hemels is van mening dat de regels ter ondersteuning van kostwinnersgezinnen, de zogeheten ‘aanrechtsubsidie’ de arbeidsparticipatie van vrouwen in de weg zit en het draagkrachtprincipe ondermijnt.
Ruim 40% van de Nederlandse vrouwen is financieel niet onafhankelijk, maar toch willen verschillende politieke partijen eenverdienersgezinnen fiscaal meer ondersteunen. De ‘aanrechtsubsidie’ waarbij de niet-verdienende partner de heffingskorting kan overdragen aan de kostwinner wordt wel stapsgewijs afgebouwd, maar sommige partijen zijn hiertegen. Bovendien streven ze een overgang van het huidige systeem waarbij het individu de belastingplichtige is, naar een gezinsbelasting. Dat zou echter een rem zijn op de arbeidsparticipatie van vrouwen.
‘Een onlogische wens.’ vindt prof. Sigrid Hemels van het streven naar een gezinsbelasting. ‘Het politieke debat wordt hier vooral gevoerd op basis van ideologie, individuele gevallen en theoretische rekenvoorbeelden.’ Gezien de samenstelling van de – relatief kleine- groep kostwinnersgezinnen zouden de voordelen vooral bij oudere en rijkere gezinnen terecht komen. Ook vergrijzing maakt het onlogisch het kostwinnersgezin fiscaal te blijven stimuleren.
Het risico dat de vrouwen lopen die financieel niet-onafhankelijk zijn, wordt momenteel afgewenteld op het collectief via huur- en zorgtoeslag of de bijstand. Dat maakt het niet louter een privébeslissing. Bovendien maken niet-werkende partners wel gebruik van collectieve voorzieningen zoals gezondheidszorg en AOW. Dit maakt het niet logisch als de overheid het kostwinnersgezin via de fiscaliteit zou stimuleren. Hemels roept daarom op om te investeren in betaalbare kinderopvang en het individuele belastingsysteem te handhaven. ‘Dat de rijkere kostwinner door een grotere bijdrage aan het collectief levert, is eerder rechtvaardig dan onrechtvaardig’ Aldus prof. Hemels.