Vanaf 1 juni 2023 is het verboden om rookwaren op afstand te verkopen. Dit verbod houdt in dat de koper en verkoper niet tegelijkertijd persoonlijk aanwezig zijn bij de koop. Onder dit verbod valt ook de online verkoop van vapes. Toch blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws dat het nog altijd kinderlijk eenvoudig is om online aan vapes te komen, ook voor minderjarigen. Martin Buijsen, hoogleraar Gezondheidsrecht aan Erasmus School of Law, kijkt niet gek op van deze ontwikkeling. “Het is symboolwetgeving”, stelt hij tegenover RTL Nieuws.
Uit onderzoek van het Trimbos Instituut blijkt dat 1 op de 5 jongeren het afgelopen jaar heeft gevapet. Dat is niet opmerkelijk, want heden ten dage is het nog steeds onwijs makkelijk om online aan deze producten te komen. In het Nationaal Preventieakkoord zijn maatregelen afgesproken om in 2040 een rookvrije generatie te realiseren. Bijna net zoveel jongeren vapen als roken. 21,7 procent van de Nederlandse jongeren en jongvolwassenen heeft in het afgelopen jaar een e-sigaret gebruikt. Dat is gebleken uit een onderzoek dat is gehouden onder 4732 Nederlandse jongeren. Deze nieuwe Jongerenmonitor takaks- en nicotineproducten is een initiatief van het Trimbos-instituut.
Om het gebruik van vapses en sigaretten te vermoeilijken, zijn er maatregelen getroffen met betrekking tot de online verkoop van deze producten. Het is namelijk sinds 1 juli 2023 verboden om rook- en dampwaren online aan te bieden. Bovendien geldt een smaakjesverbod. Dat verbod houdt in dat enkel tabakssmaak nog aangeboden mag worden.
Andere maatregelen waaraan gedacht kan worden zijn het uitstalverbod, waarbij sigaretten en dampwaren niet open en bloot tentoongesteld mogen worden in winkels, nieuwe voorschriften met betrekking tot de bijsluiter, verpakkingseenheid en buitenverpakking van de goederen.
Toch zijn er op internet tal van sites waar vapes, ondanks het verbod, nog steeds gekocht kunnen worden. Wel dien je eerst de vraag te beantwoorden of je ouder bent dan 18 jaar, waarna je toegang tot de site krijgt. Vaak heb je de vape de dezelfde of de volgende dag in huis.
In een reactie aan RTL Nieuws laat Demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen weten dat het ‘stuitend en onacceptabel is dat bedrijven het verbod op de online verkoop en de leeftijdsgrens moedwillig naast zich neerleggen. De Tweede Kamer stemt niet voor niets in met zo'n verbod. Het gaat hier om de gezondheid van kinderen en jongeren. Martin Buijsen is niet verbaasd dat vapes nog online verkrijgbaar zijn en noemt het ‘symboolwetgeving’. "Het is een verbod waar op papier een sanctie aan vast is geplakt. Maar de handhaving van dit verbod is gewoon een probleem. Het is veel te veel om te controleren en in het geval van een buitenlands bedrijf is het zelfs onmogelijk om het te beboeten. Daarom is het een symbolische regel, en dat weet de staatssecretaris ook."
Toch stelt Buijsen dat het verbod, ondanks dat het symbolisch is, wel effect kán hebben. "Je geeft als overheid dan een signaal af dat je dit niet wil hebben. Sommige ondernemers zullen dan afwegen wat de pakkans is en mogelijk stoppen, of sommige kopers zullen niet meer online durven kopen. Het is daarom altijd beter dan helemaal niets doen."
- Professor