Op 20 december 2021 hakt Hugo de Jonge, toenmalig demissionair minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de knoop door; het Rotterdams Erasmus Medisch Centrum (Erasmus MC) en het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC Utrecht) zijn voortaan de enige kinderhartcentra in Nederland. Maar de manier waarop deze beslissing is gemaakt en de uitkomst ervan zijn dubieus, melden diverse deskundigen. Ook Martin Buijsen, hoogleraar Gezondheidsrecht aan Erasmus School of Law, heeft er een hard hoofd in: “Deze gang van zaken is erg vreemd”.
Waarom sluiten?
Kinderhartchirurgie vindt nu plaats in vier centra: het Erasmus MC, het Centrum Aangeboren Hartafwijkingen Amsterdam Leiden (wat een samenwerking is tussen Leiden UMC en Amsterdam UMC), het UMC Utrecht en UMC Groningen. En dat is volgens De Jonge te veel. Dit is geen nieuw feit; al sinds 1993 roept de Gezondheidsraad, een onafhankelijke adviesraad, de regering op hartpatiënten te concentreren in maximaal drie centra. Anders halen artsen niet het aantal vereiste operaties om hun specialistische vaardigheden op peil te houden. Bovendien gaan meerdere senior hartchirurgen binnenkort met pensioen. Om de kwaliteit van de hartzorg te waarborgen, is de concentratie van de zorg zeker geen overbodige luxe.
Deze sluiting komt voor de betrokken ziekenhuizen niet uit de lucht vallen; vanaf september 2020 zijn hierover veelvuldig gesprekken gevoerd. De ziekenhuizen zien eveneens noodzaak in de concentratie van hartzorg, maar weigeren hun eigen centrum op te geven. Het uitblijven van een onderlinge beslissing welke centra de deuren moeten sluiten zorgde ervoor dat De Jonge eind 2021 de knoop zelf doorhakte.
Hartzeer
Het Erasmus MC en UMC Utrecht zijn blij met de beslissing, maar in Groningen, Leiden en Amsterdam heerst ongeloof. Hoe kwam De Jonge tot deze keuze? Daarnaast blijkt uit interne stukken van het ministerie dat geen helder beeld bestond over de impact van de beslissing. Een impactanalyse is zelfs expliciet van tafel geveegd door het ministerie.
Martin Buijsen bestudeerde het besluitvormingsproces en komt tot de conclusie dat de gang van zaken erg vreemd is. “De minister heeft de bevoegdheid om bij regeling te bepalen dat het verboden is om zonder zijn vergunning bepaalde medische verrichtingen uit te voeren”, zegt Buijsen. De Jonge maakt namelijk bekend dat hij bepaalde complexe hartzorg vergunningplichtig wil maken. De twee vergunningen die de minister beschikbaar gaat stellen zullen verbonden zijn aan diverse voorschriften en voorwaarden. Op deze manier kan hartzorg dus geconcentreerd worden. “Vóór het opstellen van de voorschriften is al uitgemaakt wie daaraan zal voldoen”, stelt Buijsen echter. “Ik kan me zo voorstellen dat artsen denken dat hun collega’s in Rotterdam en Utrecht wel erg korte lijntjes hebben met de minister”.
De juiste keuze?
En dat is niet het enige wat krom is aan het beslissingsproces. De ziekenhuizen kunnen zich vinden in het Erasmus MC als expertisecentrum; het staat kwalitatief goed bekend en het is het grootste hartcentrum in Nederland. De keuze voor het UMC Utrecht is minder voor de hand liggend. Het ontbreekt het ministerie aan transparante dataverzameling en cruciale informatie, én er zou mogelijk gelobbyd zijn voor het UMC Utrecht door een oud-politicus die erg nauw in contact stond met De Jonge. Bovendien besloot het ministerie ‘geografische ligging’ niet mee te nemen als beoordelingscriterium. Is de juiste keuze dus eigenlijk wel gemaakt?
Geërfde problemen
Ernst Kuipers is nu de aangewezen persoon om de situatie op te helderen. Hoewel hij achter het besluit van De Jonge staat, is hij bereid om de keuze voor Rotterdam en Utrecht te heroverwegen als blijkt dat daar gegronde redenen voor zijn. De Nederlandse Zorgautoriteit voert momenteel een impactanalyse uit. Voor de zomer moet blijken welke afdelingen kinderhartchirurgie definitief hun deuren zullen moeten sluiten.
- Professor
- Meer informatie
Klik hier voor het hele artikel van Follow the Money.