Op 8 maart werd de Economische Verkenning Rotterdam 2022 gepresenteerd in de studio van Erasmus Universiteit Rotterdam. Het magazine werd gepubliceerd met daarin vier bijdragen van Erasmus UPT onderzoekers, Jeroen van Haaren, Susan Vermeulen, en Maryam Omar. Daarbij waren andere onderzoekers, zoals Frank van Oort van Erasmus School of Economics, ook aanwezig.
Centraal thema
De EVR 2022 geeft waardevolle inzichten in de Rotterdamse economie. Dit jaar het centrale thema was 'kansen voor de circulaire economie'. Dit thema brengt een aantal structurele uitdagingen voor de Rotterdamse economie aan het licht. De toon is positief, maar tegelijkertijd woedt er een oorlog op het Europese continent, die vraagt om ingetogenheid en voorzichtigheid.
Hoe staat Rotterdam er nu voor?
Het gaat goed met de Rotterdamse economie. Rotterdam ontwikkelde zich in de jaren voor corona richting meer zakelijke dienstverlening en consumenten diensten. Dat was positief, bezien vanuit de aantrekkelijke stad. Maar, Rotterdam zat nog niet op het niveau van collega steden als Amsterdam en Utrecht. De relatief beperkte diensten in de sectorstructuur hebben Rotterdam nu juist beschermd. Want de pandemie was juist zeer uitzonderlijk, in dat het diensten kwetsbaar heeft gemaakt. Traditioneel sterke dienstensteden werden daarmee het hardste getroffen.
De Rotterdamse haveneconomie is goed in het valoriseren en commercialiseren van kennis die elders wordt ontwikkeld. Op specifieke groene technologie is Rotterdam koploper (zoals offshore windenergie) en op andere groene technologie bouwt Rotterdam flink expertise op (zoals waterstof). In termen van innovatie in de stedelijke regio, is Rotterdam relatief sterk in digitale technologie (in brede zin), als we kijken naar funding, startups, werkzame personen en patentontwikkeling. Wel blijft specifiek voor deze technologie de vestiging van echt grote spelers achter. Ook is een risico dat de Rotterdamse regio juist op Blockchain en AI weer sterk afhankelijk is van kennis die elders wordt ontwikkeld.
Tekorten op de arbeidsmarkt en gebrek aan ruimte
De krapte op de Rotterdamse arbeidsmarkt is groot, in absolute zin in diverse sectoren, maar ook kwalitatief is er een mismatch. Vooral in de techniek, daar zijn tegelijk de tekorten en overschotten. De verkeerde skills, op het verkeerde opleidingsniveau. Het grootste deel van de Rotterdammers is werkzaam in bedrijfseconomische beroepen, daar is de wendbaarheid groter en is het relatief makkelijker om bij te blijven qua skills. Naast de tekorten op de arbeidsmarkt, is er een tekort aan ruimte voor werken. Verschillende sectoren kennen een uiteenlopend ruimtebeslag.
Consequenties van de oorlog in Oekraïne
De oorlog heeft groot effect op de mensen in Oekraïne en kent zijn weerslag in heel Europa. Specifiek voor Rotterdam heeft het ook betekenis in relatie tot de grondstoffen- en energietransitie. De zeer hoge energieprijzen, maar ook de geopolitieke afhankelijkheid, maken duurzame en lokale alternatieven nu relatief aantrekkelijker en meer rendabel. Het vergroot daarmee de urgentie van de energie- en grondstoffentransitie en de daaruit voortkomende vraag (naar producten, diensten en daarmee naar arbeid). Ook de kwetsbaarheid die uitgaat van de afhankelijkheid van totalitaire staten, noopt tot verandering. De vraag is in hoeverre de tekorten op de arbeidsmarkt en de schaarse ruimte voor bedrijvigheid de versnelling van deze transities toelaten.