In de eerste twee maanden van 2022 vond het seminar Ports and Global Logistics: Disruptive Scenarios van Wouter Jacobs plaats. In deze seminar leren studenten hoe ze scenarioplanning kunnen toepassen als een strategisch managementinstrument voor havens in Nederland. Elke groep studenten schreef een scenariorapport voor een van de volgende havenautoriteiten in Nederland of België: Amsterdam, Rotterdam, Groningen, North Sea Port en Antwerpen-Brugge.
Scenarioplanning en het belang ervan
Scenarioplanning is afkomstig van het leger. Scenario's stellen militaire planners in staat om vijandelijke bewegingen te vergroten en grip te krijgen op de onzekerheden van een dynamisch slagveld om de inzet van troepen en militaire middelen effectief te beheren. Evenzo zijn internationale bedrijven en multinationale ondernemingen actief in verschillende onderling verbonden markten en zijn ze blootgesteld aan een grote verscheidenheid aan risico's, niet-lineariteit en complexiteit.
Denken in scenario's stelt bedrijfsleiders in staat om mogelijke toekomsten op het wel en wee van hun bedrijf te vergroten, waarop ze verschillende opties en strategische investeringsbeslissingen kunnen definiëren.
Denk aan de plotselinge maar enorme impact van Covid-19 op de korte termijn (quarantaines, reisverboden) en wat voor invloed dit kan hebben op de lange termijn (digitale versnelling, deglobaliserende toeleveringsketens). Scenarioplanning wordt door internationale bedrijven gebruikt als een strategisch instrument om het hoofd te bieden aan snel veranderende bedrijfsomgevingen die vaak worden gekenmerkt door verstoringen en onzekerheid. Denken in scenario's stelt bedrijfsleiders in staat om mogelijke toekomsten op het wel en wee van hun bedrijf te vergroten, waarop ze verschillende opties en strategische investeringsbeslissingen kunnen definiëren.
Schakeling van online Zoom-vergaderingen naar fysieke klaslokalen
De seminar begon in januari, toen Covid-19-beperkingen nog van kracht waren in Nederland. Lezingen en workshops werden online gehouden via Zoom en alle studentengroepen werkten virtueel samen. In de derde week van de cursus werden de beperkingen echter iets verminderd, waardoor physiek onderwijs op de campus weer mogelijk werd! Hoewel sommige studenten nog in hun thuisland waren, was alles vrij snel up and running. Het was heerlijk om alle leerlingen weer in het echt te zien om samen in gesprek te gaan.
Een van de groepen, die Groningen Seaports onderzocht, kreeg zelfs de kans om het havenbedrijf te bezoeken. Hieronder lees je hun ervaringen!
Antonis Kyrtzalis, Urban, Port and Transport Economics Master Student
In het seminar Ports and Global Logistics: Disruptive Scenarios van hoogleraar Wouter Jacobs, bijgestaan door Hannah Mosmans, voor de master Urban Port and Transport economics aan de Erasmus Universiteit Rotterdam kregen we de kans om in opdracht van de Groningse zeehavenautoriteit realistische scenarioplanningstechnieken te ontwikkelen voor de transitie op waterstofbasis voor het jaar 2040. Omdat de energietransitie van fossiele brandstoffen naar duurzame energie in een wereld vol verstoringen en onzekerheid steeds belangrijker wordt, moesten we verschillende trends en verstoringen identificeren, evenals belangrijke stakeholders en externe krachten die een impact hebben op het havenbedrijf van de Groningse zeehavens. Ons doel was om strategische opties te definiëren om de uitkomst van elk van de scenario's te overwinnen. Na het invullen en presenteren van ons scenariorapport hebben we kennis opgedaan over hoe scenarioplanning wordt gebruikt als strategisch managementinstrument en het belang van het analyseren van onzekerheden voor een organisatie om op de lange termijn succesvol en effectief te zijn.
Het was een geweldige en interessante ervaring, omdat de belangrijkste lessen van de seminar waren dat we begrepen hoe een wereld vol onzekerheid werkt en hoe uitdagend en noodzakelijk de energietransitie is.
Daarnaast gaf deze seminar ons team de mogelijkheid om in contact te komen met verschillende professionals op het gebied van energie en Groningse zeehavens en de industriële clusters in de omgeving te bezoeken. Daar kregen we de kans om ons werk te presenteren en te bespreken met de manager strategische business development en te ervaren hoe Groningen Seaports authority het waterstoftransitieproces benadert. Het was een geweldige en interessante ervaring, omdat de belangrijkste lessen van het seminar waren dat we begrepen hoe een wereld vol onzekerheid werkt en hoe uitdagend en noodzakelijk de energietransitie is. Het werken met een enthousiast team in combinatie met wekelijkse feedback van Wouter Jacobs en Hannah Mosmans tijdens de seminar heeft ons echter doen begrijpen dat voorbereid en bereid zijn om te leren tot succesvolle resultaten kan leiden.
Steven Rozema, Urban, Port and Transport Economics Master Student
In januari en februari werkten we aan een scenarioplanningsrapport voor Groningen Seaports als onderdeel van onze seminarcursus 'Port and Global Logistics: Disruptive Scenarios'. In deze periode hebben we onderzocht hoe Groningen Seaports zich richting 2040 kan positioneren in de waterstofmarkt. Scenario Planning werd voor het eerst geïntegreerd in de bedrijfsstrategie door Shell in de jaren 1970 en wordt tegenwoordig nog steeds gebruikt om mogelijke toekomstvisies te ontwikkelen. Het helpt overheden, bedrijven en de academische wereld bij het begrijpen van mogelijkheden en onzekerheden die voor ons liggen.
Het was fascinerend om te zien welke inspanningen Groningen Seaports nu al levert om de energietransitie te accommoderen en te versnellen.
Tot slot kregen we twee weken geleden de kans om onze bevindingen te pitchen bij Groningen Seaports in Delfzijl. We hebben de scenarioplannings methodologie kort uitgelegd voordat we in onze bevindingen doken. Het was fascinerend om te zien welke inspanningen Groningen Seaports nu al levert om de energietransitie te accommoderen en te versnellen. Speciale dank aan Richard Middel voor het hosten!
Dieuwertje Borst, Urban, Port and Transport Economics Master student
Na het schrijven van een scenariorapport over de toekomst van waterstof in de Groningse haven, werden we uitgenodigd om onze bevindingen te presenteren aan Richard Middel, Manager Strategic Business Development bij Groningen Seaports. Op het hoofdkantoor in Delfzijl bespraken we de implicaties van de waterstoftransitie en hoe Groningen Seaports een rol kan spelen. Het was echt interessant om te horen wat het havenbedrijf zelf momenteel doet om voorop te blijven lopen, en we waren blij om te horen dat sommige van de strategische opties waarvan we dachten dat ze gunstig zouden zijn voor de haven, inderdaad plannen zijn die al in gang zijn gezet. Ook kregen we een rondleiding door het hele havengebied, van Delfzijl tot Eemshaven, en leerden we veel over de industrieclusters die in de haven aanwezig zijn. Het was een zeer leerzame dag en was een geweldige manier om het project af te sluiten.
Ook kregen we een rondleiding door het hele havengebied, van Delfzijl tot Eemshaven, en leerden we veel over de industrieclusters die in de haven aanwezig zijn. Het was een zeer leerzame dag en was een geweldige manier om het project af te sluiten.
Jaco van de Wijdeven, Urban, Port and Transport Economics Master Student
Toen we aan de seminar begonnen, waren alle colleges nog online. Gelukkig werden na de eerste week de beperkingen afgebouwd en keerden we terug naar offline colleges. Het onderwerp van de seminar, de energietransitie naar waterstof, was voor mij vrij nieuw, waardoor het wat lastig was om naar de juiste informatie te zoeken.
Enkele experts in de branche, samen met Groningen Seaports, als onze "klant", waren welwillend om ons te helpen tijdens ons proces.
Goed teamwerk en de juiste begeleiding waren de perfecte combinatie om met een goede presentatie en eindrapport voor een solide eindresultaat te zorgen. Enkele experts in de branche, samen met Groningen Seaports, als onze "klant", waren welwillend om ons te helpen tijdens ons proces. Na afronding van het project werden we ook uitgenodigd om onze bevindingen te presenteren en te bespreken op het kantoor van Groningen Seaports, waarna we op een tour door de havengebieden gingen, een mooie kans en een leuke ervaring!