Promotie B. (Begüm) Çeliktutan

Hieronder volgt een korte samenvatting van het proefschrift: 

Mensen vergelijken zichzelf vaak met anderen, en deze vergelijkingen zijn vaak onnauwkeurig. Dit proefschrift onderzoekt beoordelingsvooroordelen die ontstaan wanneer mensen zichzelf beoordelen in vergelijking met anderen, vooral in de context van technologie en consumptie.

Het onderzoek omvat drie hoofdprojecten. Ten eerste wordt onderzocht hoe mensen meer van hun eigen vooroordelen – zoals die op basis van leeftijd, geslacht, ras en uiterlijk – herkennen in de beslissingen van algoritmes die getraind zijn op hun keuzes dan in hun eigen beslissingen. Opmerkelijk genoeg zijn mensen ook eerder geneigd om deze vooroordelen in algoritmische beslissingen te corrigeren dan in hun eigen beslissingen. Dit biedt een nieuwe manier om discriminatie te verminderen en besluitvorming te verbeteren.

Ten tweede laat het proefschrift zien dat consumenten structureel onderschatten hoeveel ze kopen in vergelijking met anderen. Deze misperceptie beïnvloedt hoe ze reageren op loyaliteitsprogramma’s en of ze duurzame consumptiegedragingen vertonen. Er worden praktische strategieën aangereikt om consumenten te helpen meer voordeel te halen uit zulke programma’s en hen aan te moedigen duurzamer te consumeren.

Ten derde onthult het onderzoek een vooroordeel in hoe mensen hun eigen en andermans bijdrage beoordelen bij samenwerking met Generatieve AI (GenAI). Mensen denken dat zij meer bijdragen dan anderen in samenwerking met GenAI, wat ertoe leidt dat ze hun eigen gebruik van GenAI als acceptabeler beschouwen dan dat van anderen. Deze bevindingen kunnen beleidsmakers, onderwijsinstellingen en bedrijven helpen om om te gaan met de uitdagingen van opkomende technologieën.

Al met al levert dit proefschrift nieuwe inzichten op in zelf-anders vooroordelen en biedt het concrete handvatten om consumentenbeslissingen en maatschappelijk welzijn te verbeteren.