Promotie E. (Elif) Aribas

Samenvatting:

Door de jaren heen hebben steeds meer onderzoekers en artsen erkend dat zowel schade aan de grote  (macrovaten) maar ook de kleine vaten, ofwel microvaten, bijdraagt aan hart- en vaatziekten. Echter, het meeste hart- en vaatziekten onderzoek heeft zich alleen gericht op afwijkingen in de grote vaten, zoals de kransslagaders, terwijl het vaatstelsel van het hart bestaat uit een uitgebreid netwerk van microvaten. Afwijkingen in deze kleine  bloedvaten zijn lang verwaarloosd in onderzoek, deels vanwege een gebrek aan bewustzijn over deze aandoening en deels vanwege technische beperkingen om de microvaten in hart beeld te kunnen brengen en te beoordelen. Echter, recent onderzoek heeft het belang van de microvaten voor de gezondheid van het hart en hersenen aangetoond.

Microvasculaire dysfunctie oftewel het niet goed functioneren van de microvaten is een aandoening, die door het gehele vaatsysteem van het menselijk lichaam kan voorkomen. Het kan zowel centraal (bijvoorbeeld in het hart) in het lichaam maar ook meer perifeer aanwezig zijn in de bloedvaten van het netvlies in het oog of de bloedvaten  van de hersenen. Microvasculaire schade in het oog en de hersenen kan in beeld gebracht of gemeten worden als veranderingen in de diameter van de microvaten in het netvlies of door veranderingen van de hersenweefsel. Deze uitingen van microvasculaire schade kunnen worden gebruikt als (surrogaat)markers van
microvasculaire ziekte, om schade in de kleine vaten al in een vroege stadium te onderzoeken voordat tot klachten of ziekte heeft geleid.

Het doel van de studies in dit proefschrift was om onze kennis over microvasculaire aandoeningen te vergroten. Hiervoor hebben we ons eerst gericht op het onderzoeken van niet goed functionerende microvaten van het hart. Dit wordt ook microvasculaire dysfunctie (CMD) genoemd. Dit deden we door onderzoek te doen naar microvasculaire ziekte in het hart bij individuen met klachten die hiervoor zijn onderzocht in het ziekenhuis.

Om onze kennis van microvasculaire aandoeningen en verschillen tussen mannen en vrouwen in hart- en vaatzieke te vergroten, hebben we ook onderzoek gedaan naar schade in de kleine en grote vaten in een vroeg stadium. Dit deden we door onderzoek te doen individuen uit de algemene bevolking.

Het hoofddoel van dit proefschrift was meer inzicht krijgen in sekse-specifieke onderliggende mechanismen en risicofactoren van micro- en macrovasculaire schade.