Promotie E. (Eman) Muhammad

Proefschrift in het kort:

Deze thesis behandelt de actuele vraagstukken met betrekking tot overgangsjustitie (transitional justice, TJ) in de nasleep van revoluties tegen autocratische regimes, en behandelt TJ als een grondwettelijke regeling door de bril van constitutionele economie.

Na een inleidend hoofdstuk, gaat hoofdstuk 2 in op de vraag waarom naties zelden aanvankelijk betekenisvolle TJ-processen implementeren, vervolgens worden de beperkingen van de burgermaatschappij als arbiter, facilitator en handhaver van TJ-beleid uitgelegd. Hoofdstuk 3 gaat in op de vraag welke mechanismen de voorkeur dienen te krijgen. Er wordt gebruik gemaakt van de VN-richtsnoeren inzake TJ, waarin vijf belangrijke TTJ-mechanismen worden genoemd. Er wordt een kosten-batenanalyse (KBA) gemaakt van elk mechanisme en dienovereenkomstig worden beleidsimplicaties gesuggereerd. De kosten-batenanalyse vormt de inspiratiebron voor de analyse in hoofdstuk 4, waarin een afweging wordt voorgesteld tussen beperkende normen inzake een eerlijk proces volgens het constitutionele recht en rechtvaardigheidsoverwegingen. Deze afweging verklaart de voorgestelde doeltreffendheid van de evenwichtige TJ-benaderingen waarbij processen en amnestie worden gecombineerd. Deze benadering wordt gebruikt voor de casestudy-analyse van TJ in Tunesië na de revolutie van 2011 in hoofdstuk 5. Het hoofdstuk presenteert een eerste index van Tunesische TJ-mechanismen aan de hand van nieuwe door de auteur verzamelde gegevens. De index manifeseert zich als gerafineerd TJ-ontwerp, hoewel toepassing slechts een bescheiden oogst oplevert. Het gebrek aan samenwerking tussen de Tunesische partijen, naast het gebrek aan transparantie in veel TJ-maatregelen, bedreigt alle mogelijke positieve resultaten van TJ-processen. Het is ook alarmerend wat betreft de naleving van de grondwet in een systeem dat - tot voor kort - werd beschouwd als de enige democratie in de Arabische regio. Hoofdstuk 6 is een samenvatting.