Promotie J. (Jannine) Van Schothorst - Van Roekel

Samenvatting:

In dit proefschrift staat de ontwikkeling van nieuwe verpleegkundige en medische rollen in zorgorganisaties centraal. Onze bevindingen laten zien dat het ontwikkelen van nieuwe professionele rollen een gelaagd proces is dat zich op meerdere niveaus afspeelt: op de werkvloer, binnen organisaties en op het niveau van beroepsverenigingen en beleidsvorming. Ontwikkeling is een ‘heen en weer’ proces, waarbij nieuwe professionele rollen bedoeld zijn om organisatorische vraagstukken op te lossen (tekort aan artsen ouderengeneeskunde, onvoldoende beschikbaarheid van expertise op de spoedeisende hulp, personeelsverloop), terwijl tegelijkertijd door professionals de domeinen van traditionele beroepen worden bewaakt. Dit leidt tot voortdurende conflicten waarin nieuwe beroepsgroepen het moeilijk vinden om hun nieuwe professionele rol te bestendigen. Echter, door in dit etnografisch onderzoek in te zoomen op de praktijk, hebben we nauwkeuriger kunnen onderscheiden wat er gebeurt binnen zorgorganisaties. Dan zien we ook succesverhalen in de ontwikkeling van nieuwe professionele rollen, vaak met steun van managers en interne beleidsadviseurs. Deze partijen zijn voortdurend bezig om de interne en externe belangen met elkaar te verbinden, zich bewegend tussen gevestigde en nieuwe beroepen, waarbij vooral de nieuwe beroepen te maken krijgen met teleurstellingen. Dit leidt tot 1) aanhoudende onzekerheid en bewijsdrang, wat niet alleen de veerkracht, maar ook de kwaliteit van zorg negatief kan beïnvloeden; 2) problematische discussies over (medische) eindverantwoordelijkheid, die de ontwikkeling van andere beroepen belemmert en zorgt voor controle, domeinbescherming en een gebrek aan erkenning en wantrouwen; 3) fragmentatie: nieuwe rollen krijgen in verschillende contexten iets anders vorm; 4) wat leidt tot beperkte reflectie en vertegenwoordiging op overkoepelend en zelfs nationaal niveau. Nieuwe professionele rollen blijken vooral organisatie gedreven te zijn, een nieuwe vorm van georganiseerde professionaliteit, met de nadruk op de organisatie. Dit veroorzaakt een hoge mate van afhankelijkheid. Het is de vraag hoe duurzaam professionele rolontwikkeling is en of de hoge verwachtingen van nieuwe beroepen worden waargemaakt.