Promotie M.A.A.M. (Marienke) de Bruijn

Wanneer het eigen afweersysteem lichaamseigen weefsel aanvalt spreken we van een autoimmuun ziekte. Dankzij de bloed-hersen-barrière, een denkbeeldige muur tussen de hersenen en de rest van het lichaam, is het moeilijker voor het afweersysteem om de hersenen ‘aan te vallen’. Desondanks kunnen autoimmuun ziekten ook voorkomen in de hersenen. Dit komt omdat sommige afweercellen de bloed-hersenen-barrière kunnen passeren, waardoor er een afweerreactie tegen de hersenen ontstaat. Deze afweerreactie kan veroorzaakt worden door cellen die directe onomkeerbare schade aan de hersenen veroorzaken (T-cellen), maar vaker binden antistoffen aan hersen-specifieke eiwitten of receptoren (neuronale antistoffen) waardoor er neurologische klachten ontstaan. De oorzaak van neurologische autoimmuun ziekten is soms bekend, maar meestal onbekend. Bekende oorzaken voor de vorming van deze neuronale antistoffen zijn een tumor op afstand (paraneoplastisch) of een doorgemaakte virale hersenontsteking. Een van de meest voorkomende klinische syndromen is een autoimmuun hersenontsteking, of autoimmuun encefalitis (AIE). Dit syndroom wordt gekenmerkt door het binnen dagen tot enkele weken ontstaan van geheugen en/of gedragsveranderingen, maar vaak ook epileptische aanvallen. Deze epileptische aanvallen ontstaan vaak vroeg in het ziekte beloop, zijn moeilijk behandelbaar, en leiden daarom vaak tot een langdurige epileptische aanval (status epilepticus). Een status epilepticus is een levensbedreigende aandoening waarbij patiënten vaak ondersteuning nodig hebben op de intensive care. Enkele van de meest voorkomende AIE syndromen die een ernstige status epilepticus kunnen veroorzaken zijn anti-NMDAR en anti-GABABR encefalitis. Patiënten met antiGABABR encefalitis hebben vaak een ernstige AIE met status epilepticus en geheugen- en gedragsproblemen, waarbij 50% van de patiënten een kleincellige longtumor heeft.

De promoties vinden niet op de gebruikelijke wijze publiekelijk plaats in de Senaatszaal op campus Woudestein of in de Professor Andries Queridozaal op het Erasmus MC. De kandidaten zullen hun proefschrift in een klein gezelschap of online verdedigen.