Promotie M.E. (Marit) Geijer

De genetische code voor alle organisme ligt opgeslagen in de nucleotide volgorde van hun DNA en vormt de basis voor alle eiwitten. Het beschermen van deze code is essentieel om de genetische informatie van ons DNA foutloos over te schrijven in RNA, dit proces wordt transcriptie genoemd. RNA polymerase II (Pol II) is het eiwitcomplex dat verantwoordelijk is voor het overschrijven van de genetische informatie van het DNA in RNA. Echter, de voortgang van Pol II wordt regelmatig verstoord door schades in het DNA. Deze zogenoemde transcriptie-blokkerende laesies (TBLs) kunnen veroorzaakt worden door schadelijke stoffen die gevormd worden in ons lichaam als bijproduct van ons metabolisme of door stoffen van buiten ons lichaam zoals chemicaliën of UV-straling in zonlicht. Wanneer Pol II tijdens het aflezen van het DNA een TBL tegen komt kan dit de betrouwbaarheid van het overschrijven van het DNA verminderen of zelfs helemaal blokkeren. Dit kan uiteindelijk leiden tot het foutief kopiëren van het DNA of de volledige afwezigheid van nieuwe RNA-kopieën. Deze problemen met het overschrijven van het DNA kunnen leiden tot een verminderde cel functie en uiteindelijk tot versnelde veroudering. Als Pol II langdurig geblokkeerd blijft, kan dit leiden tot botsingen met de eiwitten die het DNA kopiëren, het replicatie mechanisme. Deze zogenoemde transcriptie-replicatie conflicten (TRCs) kunnen instabiliteit van het genoom veroorzaken wat uiteindelijk kan bijdragen aan het ontstaan van kanker. De cel heeft verschillende systemen ontwikkeld om met DNA-schade om te kunnen gaan die het overschrijven van ons DNA belemmeren. Deze verschillende mechanismen worden gezamenlijk de DNA-schade geïnduceerde transcriptie stress reactie genoemd. Om de schadelijke effecten van Pol II wat vastgelopen is op DNA-schade te voorkomen, hebben cellen een herstel mechanisme genaamd transcriptie-gekoppeld nucleotide excisie herstel (TC-NER). TC-NER herstelt TBLs en dit proces wordt gestart zodra Pol II vastloopt op een schade. Vastgelopen Pol II wordt herkend door de TC-NER factoren CSA en CSB, waarna UVSSA en het eiwitcomplex TFIIH worden gerekruteerd welke helpen met het in gang zetten van de reparatie reactie. Vervolgens wordt het beschadigde deel van het DNA eruit geknipt en vervangen door nieuw DNA zodat het overschrijven van dit stukje DNA kan worden hervat. Daarnaast wordt transcriptie op vele verschillende manieren gereguleerd na DNA schade. Dit zorgt ervoor dat de TBLs worden herkend, opgeruimd, en transcriptie correct kan plaatsvinden wat nodig is voor het overleven van de cel.

De promoties vinden, in verband met het coronavirus, niet op de gebruikelijke wijze publiekelijk plaats in de Senaatszaal of in de Professor Andries Queridozaal. De kandidaten zullen hun proefschrift in een klein gezelschap of online verdedigen.