Wetenschapscafé Rotterdam Parallelle werelden: over oude en nieuwe ongelijkheden

Voorafgaand aan de COVID-19-pandemie zagen we een ontwikkeling dat mensen uit verschillende sociale lagen in de samenleving meer gescheiden van elkaar leven waardoor ze elkaar minder treffen. Daarnaast tekenen zich toenemende verschillen af tussen sociale groepen naar opleidingsniveau, arbeidscontractvorm, gezonde levensverwachting en migratieachtergrond. COVID-19 heeft deze ontwikkelingen meer zichtbaar gemaakt – er wordt ook gesproken van COVID-19 als contrastvloeistof – en sommige ongelijkheden verdiept. Dat geldt in bijzonder voor de Nederlandse arbeidsmarkt, die zich kenmerkt door een tweedeling tussen mensen met veel en mensen met weinig baan- en inkomenszekerheid, en ook voor sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Tekent zich een ontwikkeling af naar een ‘parallelle samenleving’ waarin arme en rijke groepen steeds meer apart van elkaar leven? Deze vraag staat centraal in de lezing, evenals de vraag welke beleidsopties van belang zijn om een dergelijke ontwikkeling te voorkomen. 

Godfried Engbersen is hoogleraar Algemene Sociologie aan de Erasmus Universiteit en lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Kernthema's in zijn onderzoek zijn vraagstukken van sociale ongelijkheid, internationale migratie en de onbedoelde gevolgen van beleid. Zijn huidige onderzoek richt zich op de maatschappelijke impact van COVID-19, transnationalisme en grootstedelijke sociale problemen. 

Godfried Engbersen wordt aangekondigd door onze columnist Wessel Klootwijk.  

Datum: Maandag 27 september 2021 
Aanvang: 19.30 uur 
Locatie: Bistrobar Binnenrotte 
Toegang: gratis, aanmelden via Eventbrite: volgt nog

Let op: er is ruimte voor maximaal 70 bezoekers.  

Samenvatting van de avond Parallelle samenlevingen: nieuwe en oude ongelijkheden met Prof. Dr. Godfried Engbersen 

Voor het eerst sinds de lockdown in maart 2020 kon het Rotterdams Wetenschapscafé weer plaatsvinden op locatie. Afgelopen maandag 27 september 2021 waren er ongeveer 30 gasten aanwezig in Carpaccio Bar in de Centrale Bibliotheek van Rotterdam om te genieten van stand-up wetenschap. Het thema van de avond was parallelle samenlevingen. Wessel Klootwijk, een van onze vaste columnisten, trapte de avond af met een gedicht over parallelle werelden, onbereikbaarheid, liefde en afscheid. Zijn tweede gedicht ging over hoe je huilen moet. Vervolgens gaf Prof. Dr. Godfried Engbersen zijn lezing over nieuwe en oude ongelijkheiden in de samenleving.  

Aan het begin van de coronapandemie werd wel gezegd: “corona discrimineert niet” en “corona is de grote gelijkmaker”. De realiteit bleek anders. Voor de coronapandemie zagen wetenschappers al dat mensen uit verschillende sociale lagen van de samenleving steeds meer gescheiden van elkaar leven. Daarnaast nemen verschillen die zich af tekenen tussen mensen naar opleidingsniveau, arbeidscontractvorm, gezonde levensverwachting en migratieachtergrond toe. Tijdens de lezing van Engbersen hebben we geleerd dat de pandemie deze ontwikkelingen zichtbaarder heeft gemaakt en bestaande ongelijkheden heeft verdiept. Dit geldt volgens Engbersen in het bijzonder voor de Nederlandse arbeidsmarkt, die zich kenmerkt als een tweedeling tussen mensen met veel en mensen met weinig baan- en inkomenszekerheid. Ook sociaaleconomische gezondheidsverschillen zijn significant. Ondanks dat iedereen ziek kan worden van Covid-19, ‘discrimineert’ het virus wel degelijk. Zeker in de Angelsaksische wereld zien we dat mensen met een migratieachtergrond oververtegenwoordigd zijn op de IC’s en in de sterftecijfers. Daarnaast worden de economische klappen vooral opgevangen door flexwerkers en mensen die aan het begin van hun carrière staan.  

Een belangrijke take-away van de avond is dat Engbersen stelt dat beleid om ongelijkheid tegen te gaan achterloopt. Hij gaf daarbij als voorbeeld dat veel beleid gemaakt wordt op basis van ‘oude’ ideeën over migratie en migranten. Maar in de huidige tijd zijn migranten niet enkel gastarbeiders uit Turkije of Marokko of mensen uit voormalig koloniën zoals bijvoorbeeld Suriname. Migrantengroepen zijn door de tijd heen meer divers geworden en omvatten nu onder andere ook vluchtelingen uit verschillende gebieden, maar bijvoorbeeld ook internationale studenten en expats. Volgens Engbersen vraagt deze meer diverse groep migranten om een ander soort beleid.  

Na de lezing was er natuurlijk ook ruimte voor vragen uit het publiek. Tijdens de discussie kwamen verschillende interessante onderwerpen ter sprake. Zoals de toeslagenaffaire, de rol van sociale media in ongelijkheid, en het Nederlands koningshuis. Er werd ook gesproken over hoe we de stedelijke publieke ruimte inclusiever kunnen indelen en de rol van wetenschappers bij het maken van beleid. Al met al was het een interessante avond en was iedereen, van publiek tot sprekers en organisatoren blij dat we eindelijk weer in het ‘echt’ konden ontmoeten.  

Tot het volgende café!  

Groet,  

De wetenschapscafécommissie