In november 2024 verwelkomde de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) een delegatie op hoog niveau van de Europese Commissie en de Nederlandse regering als onderdeel van de eerste versterkte dialoog tussen de EU en Nederland. Dit baanbrekende evenement, gewijd aan de thema's excellentie, impact, strategische keuzes en ecosystemen voor onderzoek en innovatie (R&I), onderstreepte de cruciale rol van universiteiten bij het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen en het bevorderen van innovatie.
Het bezoek, onder leiding van Marc Lemaître, directeur-generaal voor Onderzoek & Innovatie bij de Europese Commissie, samen met Feite Hofman, directeur-generaal van het Nederlandse Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, en Tjerk Opmeer, waarnemend directeur-generaal voor Bedrijfsleven & Innovatie bij het Ministerie van Economische Zaken, benadrukte het belang van samenwerking tussen de academische wereld, het bedrijfsleven en beleidsmakers. Als universiteit die zich inzet voor geëngageerde wetenschap, sociale innovatie en empirisch onderbouwde beleidsvorming, greep de EUR deze gelegenheid aan om haar bijdragen aan de nationale en Europese R&I-ecosystemen onder de aandacht te brengen.
Een blauwdruk voor toekomstige dialogen
Dit bezoek was niet alleen een mijlpaal voor EUR, maar ook een model voor toekomstige afspraken tussen de EU en haar lidstaten. Zoals de Europese Commissie benadrukt in haar persbericht en de LinkedIn post van het Nederlandse ministerie, de dialoog bij de EUR zal dienen als blauwdruk voor soortgelijke besprekingen met andere lidstaten. Het succes van dit bezoek toont aan hoe universiteiten kunnen fungeren als belangrijke belanghebbenden bij het vormgeven van R&I-beleid dat gericht is op zowel nationale als Europese prioriteiten.
Een tijdige dialoog over de rol van de wetenschap in onzekere tijden
Tegen de achtergrond van wereldwijde onzekerheden, verschuivende politieke prioriteiten en grote maatschappelijke uitdagingen benadrukten de discussies de onmisbare rol van universiteiten bij het bevorderen van veerkracht en concurrentievermogen. Annelien Bredenoord, voorzitter van het College van Bestuur van de EUR, verwoordde de missie van EUR om positieve maatschappelijke impact te creëren door middel van transdisciplinair, mensgericht onderzoek. Ze benadrukte de dringende noodzaak van het overbruggen van de kloof tussen wetenschap en maatschappij, theorie en praktijk, en ervoor te zorgen dat sociale en menswetenschappen (SSH) een prominente rol spelen naast andere disciplines.
Aan de hand van concrete voorbeelden liet de EUR zien hoe zij samenwerkt met academische en niet-academische partners om urgente maatschappelijke vraagstukken aan te pakken. Van het Erasmus Center for AI and Data Analytics en het Immersive Xperience Lab tot Erasmus Chair Eveline Crone’s SYNC Lab en Brain Imaging Center, presenteerde de EUR haar innovatieve benaderingen van onderzoek en onderwijs. Deze initiatieven onderstrepen het streven van de universiteit om internationale, transdisciplinaire en inclusieve wetenschap te bevorderen die transformatieve verandering in gang zet.
Belangrijkste punten: de kracht van SSH en de noodzaak voor duurzame investeringen
- De unieke rol van SSH: sociale wetenschappen en menswetenschappen bevinden zich in een unieke positie om de academische wereld, het bedrijfsleven en beleidsmakers te helpen bij het begrijpen en aanpakken van maatschappelijke uitdagingen. Ze spelen een cruciale rol bij het benutten van de maatschappelijke bereidheid tot technologische innovatie en het stimuleren van reactieve, transformatieve verandering.
- Nauwere samenwerking: regelmatige dialogen tussen beleidsmakers en universiteiten zijn essentieel om onderzoeksprioriteiten af te stemmen op maatschappelijke behoeften.
- Evenwichtige innovatie: er is dringend behoefte aan duurzame investeringen in R&I, met een beter evenwicht tussen technologische en sociale innovatie. Beide zijn even belangrijk voor het industriële en maatschappelijke concurrentievermogen van Europa.
- Omgaan met beleidsuitdagingen: De aangekondigde bezuinigingen van 1 miljard euro en nieuwe wetgeving inzake internationalisering in Nederland vormen een bedreiging voor het vermogen van het land om talent aan te trekken en baanbrekend onderzoek te blijven doen. Dit beleid dreigt de positie van Nederland als wereldleider op het gebied van R&I te ondermijnen.
De visie van Marc Lemaître: het versterken van het Europese R&I-ecosysteem
In een exclusief interview deelde Marc Lemaître zijn standpunt over de toekomst van de Europese R&I. Hij benadrukte het belang van universiteiten die deelnemen aan door de EU gefinancierde projecten om interdisciplinaire samenwerking en kennisuitwisseling te bevorderen. Hij onderstreepte de rol van de EUR in de Convergence-samenwerking met TU Delft en Erasmus Medisch Centrum als model voor het bouwen van bruggen tussen disciplines en het positioneren van universiteiten in het hart van innovatie-ecosystemen.
Lemaître zette ook de ambitieuze prioriteiten van de Europese Commissie op het gebied van R&I uiteen, waaronder de ontwikkeling van een wetgevingsbesluit inzake de Europese onderzoeksruimte, een Europese innovatiewet en een strategie om de Europese levenswetenschappen te stimuleren. Hij benadrukte dat universiteiten zich moeten voorbereiden op opkomende trends zoals klimaatverandering, kunstmatige intelligentie en geopolitieke verschuivingen, en merkte op dat de strategische thema's van de EUR een sterke basis vormen om deze uitdagingen aan te pakken.
De toekomst van R&I vormgeven
De versterkte dialoog tussen de EU en Nederland was een krachtige herinnering aan de cruciale rol die universiteiten spelen bij het vormgeven van de toekomst van onderzoek en innovatie. Terwijl de EUR zich blijft inzetten voor betrokken wetenschap en transdisciplinaire samenwerking, staat zij klaar om samen te werken met beleidsmakers, het bedrijfsleven en de samenleving om evidence-based, burgergericht beleid te stimuleren.
Het bezoek eindigde hoopvol, met Lemaître die de positie van de EUR als koploper op het gebied van transdisciplinair onderwijs en onderzoek onderstreepte. Zijn slotwoorden maakten grote indruk: “Jullie hebben ons de kracht van SSH laten zien. Erasmus is een duidelijke koploper binnen de EU op het gebied van transdisciplinair onderwijs en onderzoek.”
Met het oog op de toekomst blijft de EUR zich inzetten voor het bevorderen van internationale samenwerking, het bepleiten van duurzame investeringen in onderzoek en innovatie, en het waarborgen dat de sociale en menswetenschappen een cruciale rol blijven spelen bij het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen. Samen kunnen we bouwen aan een veerkrachtiger, innovatiever en inclusiever Europa.
- Meer informatie
Voor meer informatie: neem contact op met Meri Georgievska-van de Laar, Director of European Affairs bij de EUR.
