Over 2024 boekte de Nederlandse Spoorwegen (NS) een maatschappelijke winst van €1,33 miljard, tegenover een financieel verlies van €141 miljoen. Dat blijkt uit een nieuwe studie van hoogleraar Dirk Schoenmaker (Rotterdam School of Management) en Wander Marijnissen van strategisch adviesbureau ftrprf.
De grote positieve maatschappelijke waarde komt voort uit:
- sociale inclusie (toegang tot werk, school en reizen voor mensen met een beperking);
- waardestijging van woningen bij stations;
- welzijn van werknemers en consumenten;
- productief gebruik van reistijd.
Ook negatieve waarde zoals vertragingen, biodiversiteitsverlies, geluidsoverlast en CO2-uitstoot zijn hierin meegenomen. Daarnaast rijdt de NS sinds 2017 volledig op 100% hernieuwbare elektriciteit. Dit alles bij elkaar, leverde de Nederlandse maatschappij in 2024 zo’n 1,33 miljard aan sociale en ecologische winst op. Daarmee is op lange termijn de maatschappelijke waarde van het spoorwegenbedrijf 11,3 keer zo hoog als de financiële waarde.
Kijk niet alleen naar het financiële plaatje
Door alleen naar het financiële plaatje (141 miljoen euro verlies) te kijken doe je de NS te kort. Hoogleraar Dirk Schoenmaker benadrukt het belang van een goedlopende NS: "Een goed gefinancierde NS is van essentieel belang voor Nederland. Als we uitsluitend kijken naar de financiële verliezen van de NS, lopen we het risico een essentiële publieke dienst te ondermijnen."
"De NS creëert enorme waarde door mensen te vervoeren en de bereikbaarheid te vergroten, met aanzienlijk lagere emissies dan auto’s. Recente ervaringen in Engeland laten zien wat er gebeurt wanneer spoorwegen structureel onder gefinancierd zijn: hogere tarieven, slechtere dienstverlening en verminderde toegankelijkheid."
"We moeten ons bewust worden van de enorme maatschappelijke waarde die NS biedt en ons richten op hoe we deze nog verder kunnen verbeteren, terwijl we de financiële verliezen binnen de perken houden"
Wander Marijnissen
Econometrist, strategisch adviesbureau ftrprf
Files duurder dan vertraagde treinen
Op de lange termijn komt de gecombineerde financiële, ecologische en sociale waarde van NS uit op €72,8 miljard. Dit is een conservatieve schatting, exclusief vermeden CO₂ en verlichting van files en parkeerdruk. Het maatschappelijk rendement van NS is daarmee vele malen groter dan welk AEX-bedrijf dan ook, volgens het eerder door dezelfde onderzoekers gepubliceerde AEX Futureproof Index Report.
De onderzoekers berekenden ook dat vertragingen de samenleving €6,8 miljard kosten per jaar. Maar ter vergelijking: de kosten van vertragingen per gereisde kilometer zijn voor autoverkeer twee keer zo hoog.
- Professor
- Meer informatie
Voor het onderzoek werd gebruik gemaakt van de integrale waardemethodologie, ontwikkeld door Schoenmaker en professor Willem Schramade (Nyenrode). De financiële- en duurzaamheidsrapportages vormden de basis voor de analyse.
- Gerelateerde content
