In 2022 schreef toenmalig student psychologie Sammie Back haar bachelorscriptie over lachgasverslaving. Eind 2023 leidde dat tot een wetenschappelijke publicatie in het Journal of Addiction met Back als eerste auteur. Inmiddels is de alumnus van Erasmus School of Social and Behavioral Sciences in opleiding als psycholoog in een verslavingskliniek. Hoe kwam deze publicatie tot stand en hoe verslavend is lachgas nu eigenlijk?
Op elk festival en ook in de club waren ze te koop: ballonnetjes met lachgas. Feestgangers gebruikten de ballonnetjes massaal om een kort euforische roesje te ervaren. De lachgaspatronen zijn bedoeld voor slagroomspuiten, maar het recreatief gebruik nam de laatste tien jaar plots een vlucht. Gebruikers denken vaak dat het gebruik weinig kwaad kan, maar dat beeld kenterde toen problematisch gebruik steeds duidelijker werd. Niet alleen raakten mensen verlamd, ook stapten gebruikers achter het stuur met alle gevolgen van dien. De handel in patronen bleek een lucratieve business, met de Amsterdamse Lachgaskoning als bekendste voorbeeld.
Problematisch gebruik
Sinds januari 2023 is de verkoop voor recreatief gebruik in Nederland verboden. Een goede zaak vinden oud-student Sammie Back en universitair hoofddocent klinische psychologie Janna Cousijn. Back schreef haar bachelorscriptie onder begeleiding van Cousijn over de vraag of lachgas verslavend is. “In die tijd heerste het beeld onder studenten dat het veilig en niet verslavend is”, zegt Back. Toch melden zich gebruikers in verslavingsklinieken, dus dat riep vragen op. “Er zijn gebruikers die zonder succes proberen te stoppen, of die steeds meer gaan gebruiken. Ook zijn er gevallen bekend van mensen die die dagenlang honderden ballonen. Dat kan leiden tot fysiek gevaarlijke situaties, maar ook tot grote sociale problemen.”
Wetenschappelijke publicatie
De scriptie laat zien dat het gebruik van lachgas wel degelijk verslavend zou kunnen zijn en niet zo onschuldig als vaak wordt gedacht. Cousijn zag in de studie veel potentie en uiteindelijke leidde dat tot een wetenschappelijke publicatie in the Journal of Addiction. Ook werd Sammie geïnterviewd voor een podcastserie van het vooraanstaande journal. “Sammie schreef in acht weken een stuk wat voor een gemiddelde PhD-student lastig zou zijn. Zelf deed ik negen maanden over het schrijven van mijn eerste paper”, zegt Cousijn. “Wat ik vooral knap vind is dat ze heel breed in de literatuur heeft gekeken en veel verschillende disciplines heeft meegenomen. Normaal focust een bachelorscriptie op één aspect, maar dit artikel is heel volledig en bovendien heel sociaal relevant.”
In het veelgebruikte diagnostische handboek voor de psychiatrie (DSM 5), zijn elf kenmerken van verslaving opgenomen. Het paper was erop gericht om te kijken of er in bestaande studies overeenkomsten zijn van die kenmerken en hoe vaak die voorkomen. Hoewel er geen aanwijzingen zijn voor lichamelijke afhankelijkheid (zoals bij alcohol en cocaïne), lijkt er wel degelijk bewijs te zijn voor psychische kenmerken van verslaving onder lachgasgebruikers. “Voor vier van de elf kenmerken van verslaving vonden we bewijs en bij sommige andere hadden we een sterke indicatie. Dat is een belangrijke bevinding. Tegelijk is het heel opvallend hoe weinig studies er zijn. Het was echt schrapen en zo heb ik zelfs naar dierstudies gekeken.”
Onderzoek en de praktijk
Inmiddels is Sammie Back in opleiding als psycholoog bij een verslavingskliniek. Haar interesse voor verslavingszorg groeide gedurende de master klinische psychologie. Wat haar aansprak aan de master is dat neurowetenschap wordt samengebracht met onderzoek naar de rol van omgevingsfactoren: “Ik vind het tof dat ik nu mijn academische achtergrond in de praktijk kan brengen. Mogelijk dat ik later weer onderzoek ga doen, maar dan wil ik dat graag doen met kennis van de klinische praktijk.”
Lachgas gaat inmiddels in steeds meer landen in de ban. Onlangs is er in het Verenigd Koninkrijk een nieuwe wet van kracht gegaan. Is het dan nog steeds nodig om aan te tonen dat lachgas verslavend is? “Zeker”, stelt Cousijn “We kijken naar heel de wereld en recreatief lachgasgebruik is op veel plekken nog toegestaan. We willen de gezondheid van iedereen beschermen."
In de media
- Onderzoeker
- Meer informatie
Dit interview maakt onderdeel uit van Spark. Met deze interviews willen we aandacht geven aan de positieve impact die het onderwijs en onderzoek van de facuteit hebben op de samenleving. De verhalen in Spark geven een inkijkje in waar ESSB-studenten, alumni, medewerkers en onderzoekers warm van worden.
- Gerelateerde opleiding