In het huidige Rotterdamse bestuursmodel moet meer belang worden gehecht aan een meervoudige democratie op wijkniveau. Belangrijk hierbij is het combineren van directe vormen van participatie en een krachtiger gekozen bewonersvertegenwoordiging in de wijk. Daarnaast zijn helderheid en consistentie in het bestuursmodel nodig en is het herzieningsproces vatbaar voor verbetering, waaronder openheid, zorgvuldigheid en dialoog. Dit stellen bestuurskundigen van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) in hun evaluatie in opdracht van de gemeente Rotterdam.
Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 is de gemeente Rotterdam twee experimenten aangegaan om de lokale democratie te versterken. Naast de al bestaande gebiedscommissies zijn er wijkraden en -comités op basis van verkiezing en loting ingesteld. Doelen van deze twee experimenten zijn onder meer een representatieve en meer diverse vertegenwoordiging per buurt. Ook het vergroten van de betrokkenheid van bewoners bij besluitvorming die hun directe leefomgeving raakt, staat centraal.
Voor de gemeente Rotterdam waren de experimenten aanleiding om door de EUR een lerende evaluatie te laten maken voor de periode 2019-2022. De lerende evaluatie moet vaststellen of het huidige bestuursmodel bijdraagt aan een vitale Rotterdamse democratie.
Sterker democratisch bestel van de stad
Het onderzoek laat zien dat de huidige gebiedsorganen niet voldoende zijn gepositioneerd en toegerust om echt zaken te beïnvloeden. Om iets voor elkaar te krijgen zijn gebiedsvertegenwoordigers vaak aangewezen op hun informele netwerken of zoeken ze andere manieren om gehoord te worden. Zeker de advisering aan het stadsbestuur leidt over en weer tot teleurstelling en frustratie. De onderzoekers zien loting niet als geschikt instrument om gebiedsvertegenwoordigers te selecteren.
De onderzoekers adviseren de wijkagenda veel centraler te stellen dan nu gebeurt en daaromheen vernieuwende vormen van participatie toe te passen. De beweging van de gemeente Rotterdam naar meer wijk- en opgavegericht werken is echter ook gebaat bij een vitale gebiedsdemocratie die voldoende geëquipeerd is om tegenspraak te geven en die kracht bij te zetten. De onderzoekers stellen dat het bestuursmodel gebaat is bij rust en continuïteit. Daarom raden zij aan het roer niet (weer) compleet om te gooien, maar vooral bij te sturen en voort te borduren op hetgeen al is bereikt. De onderzoekers bevelen aan om met alle betrokken partijen de dialoog aan te gaan over welke aanpassingen aan het model gewenst zijn en te voorkomen dat opnieuw een grillig proces ontstaat waarvan de uitkomst niet voldoende doordacht is.
Over het onderzoek
Voor de Adviesnotitie lerende evaluatie Bestuursmodel Rotterdam 2018 – 2022 maakten de bestuurskundigen gebruik van enquêtes, documentenanalyse, observaties en interviews. Betrokken partijen waren bewoners, gebiedsbesturen, het stadsbestuur, het ambtelijk apparaat en overige onderdelen van de gemeente. Mede op basis van deze adviesnotitie wordt een besluit genomen over het bestuursmodel voor de nieuwe bestuursperiode (2022-2026). Begin 2022 volgt nog het eindrapport met de integrale evaluatie en conclusies over het functioneren van het systeem.
Betrokken onderzoekers: Prof. Dr. Arwin van Buuren, Dr. Ingmar van Meerkerk, Drs. Floris Hager, Drs. Wijnand Kerklaan, Drs. Marn van Rhee (afdeling OBI, gemeente Rotterdam), Drs. Lucy van Eck en Drs. Karlijn Schipper (Drift/EUR)
Op 30 januari is er een door de gemeente Rotterdam georganiseerde publieke bijeenkomst waarbij de onderzoekers over hun onderzoek vertellen te volgen vanaf 11.45 uur via You Tube.
In de media
Geef wijkdemocratie een vuist! - prof. dr. Arwin van Buuren in het NRC.nl
- Meer informatie
Marjolein Kooistra, communicatie ESSB, 06 83676038, kooistra@essb.eur.nl