Wat hebben ongemakkelijke stiltes, mislukte begroetingen en het per ongeluk op de verkeerde stoel aanschuiven met elkaar gemeen? Ze vallen allemaal onder het fenomeen awkwardness – het onderwerp van het nieuwe boek A Sociology of Awkwardness: On Social Interactions Going Wrong van ESHCC-onderzoekers Pauwke Berkers (hoogleraar sociologie van populaire muziek) en Yosha Wijngaarden (universitair docent media & creative industries).
In een uitgebreid interview met NRC vertellen de onderzoekers over hun academische, maar tegelijk toegankelijke studie naar dit alledaagse sociale fenomeen. „Gevoelens van awkwardness zijn de uitkomst van sociale interacties die foutlopen, en als zodanig opgemerkt worden door ten minste een van de sociale actoren die (in)direct betrokken zijn,” schrijven ze in het boek.
Popcultuur en awkwardness
Het begrip awkwardness is volgens de onderzoekers meer dan een vluchtige jeugduitdrukking. „Awkwardness is een label dat een connotatie heeft in de populaire cultuur,” aldus Wijngaarden. „Je hoort geen pubers roepen: ‘ongemakkelijk!’ Het label awkward vertelt iets over een mondiale popcultuur die steeds dominanter is geworden.”
Berkers vult aan: „De opkomst van awkwardness laat de invloed van populaire cultuur zien op onze emotionele huishouding. Bestaande gevoelens worden emoties doordat ze een label krijgen.”
Empirisch onderzoek naar ongemak
Naast theoretische reflectie biedt het boek een uitgebreid empirisch deel. Zo analyseerden de onderzoekers meer dan 23.000 tweets en vijftig mediaberichten over awkwardness tijdens de coronapandemie. Ook interviewden ze internationale studenten, millennials actief op datingapps en gebruikers van gedeelde kantoorruimtes. Uit die data blijkt dat awkwardness niet alleen persoonlijk ervaren wordt, maar ook collectief herkend en gedeeld.
Awkwardness als venster op samenleving
Het onderzoek past binnen de bredere missie van de Erasmus School of History, Culture and Communication (ESHCC): inzicht bieden in de manier waarop cultuur en samenleving elkaar beïnvloeden. „We hebben laten zien dat awkwardness geen individuele tekortkoming is, maar een inherent gevolg van een veranderende samenleving,” benadrukt Berkers in NRC.
Wijngaarden onderstreept dat het onderwerp ook raakt aan de kern van de sociologie: „Wat sociologen altijd al doen is het bevragen van conventies, het bevragen van de samenleving, het bevragen van cultuur, het bevragen van identiteit en dit boek is daar een voorbeeld van.”
Over het boek
A Sociology of Awkwardness: On Social Interactions Going Wrong verscheen op 21 april en is als open access beschikbaar.
- Onderzoeker
- Onderzoeker
- Meer informatie
Lees het volledige interview op de website van NRC.
Neem voor meer informatie contact op met Julia Wetsteijn, persvoorlichter van ESHCC, via wetsteijn@eshcc.eur.nl
