De overstap naar de universiteit is voor veel studenten een spannende fase vol nieuwe indrukken, verwachtingen en uitdagingen. Het Pre Academic Programme (PAP) wil die overgang versoepelen en heeft als doel: academisch succes stimuleren, het gevoel van erbij horen vergroten en studenten goed klaarstomen voor een academische studie. Pieter van Lamoen deed in het kader van zijn promotietraject onderzoek naar de effectiviteit van het PAP en keek of hierin verschil zit tussen eerste- en volgende generatie studenten. "We kijken naar de transitie als een sociaal moment. Hoe studenten relaties opbouwen met elkaar blijkt essentieel", zegt hij.
Meer dan een traditionele introweek
Het Pre Academic Programme is een programma dat wordt aangeboden vóór de start van het studiejaar en richt zich op eerstejaarsstudenten aan onze universiteit. Anders dan een traditionele introductieweek draait het PAP niet om borrels of ludieke speurtochten, maar om gestructureerde activiteiten die diepgang creëren. Bijvoorbeeld over studievaardigheden, de academische wereld en je persoonlijke doelen. "Voor veel studenten werkt de standaard introductie prima", aldus de onderzoeker. "Maar zoiets mist vaak wel die diepgaandere onderdelen. Het Pre Academic Programme draagt bij aan het creëren van vriendschap en dat is belangrijk voor studenten tijdens hun studie, zowel praktisch als emotioneel."
Betere leerresultaten, grotere bevlogenheid en gevoel van verbondenheid zorgen voor solide start
Onderzoek uit 2018 toont aan dat deelnemers gemiddeld bijna een punt hoger scoren op het eerste tentamen, en een hogere kans hebben op het behalen van een positief BSA na één jaar. Evaluaties van studenten zelf laten bovendien zien dat ze meer studie-commitment ervaren, beter samenwerken, en meer bevlogen zijn. Dat zijn echte succesfactoren in de universitaire context. Ook blijkt dat deelnemers hun eigen prestatievermogen beter kennen, effectiever doelen stellen en sterker verbonden zijn met medestudenten. Dit heeft duidelijk positieve effecten op de studie-inzet en motivatie van studenten.
Effecten zijn van grote betekenis voor deelnemers
Het onderzoek van Pieter van Lamoen laat zien dat het PAP een positief effect heeft op zowel de eerste studieresultaten van studenten, als hun gevoel erbij te horen. Opvallend is dat dit gold voor zowel studenten die als eersten in hun familie gaan studeren (eerstegeneratiestudenten), als voor studenten uit gezinnen waar hoger onderwijs al gebruikelijk is. Een verrassende uitkomst? "Een beetje wel. We nemen vaak aan dat eerstegeneratiestudenten meer ondersteuning nodig hebben. Maar in dit geval profiteerden beide groepen", zegt de onderzoeker. "Onderzoeken laten soms ook zien dat bepaalde vormen van ondersteuning minder goed werken voor eerstegeneratiestudenten. Het PAP heeft specifieke modules voor die doelgroep. Dat beide groepen profiteren van het programma wijst erop dat deze onderdelen effectief zijn."
Sociale verbinding als sleutel
Hoewel het effect op zelfvertrouwen beperkt is, blijkt uit het onderzoek dat het PAP studenten wel degelijk helpt bij het opbouwen van sociale relaties – iets wat cruciaal is voor het studiesucces én welzijn. Studenten vinden gemakkelijker aansluiting bij medestudenten, ook buiten het programma, en durven hulp te vragen. Daarmee vervult het programma een belangrijke rol in het creëren van een ondersteunend netwerk. De verbinding met de studie of faculteit blijft nog achter. "Een concrete verbetering zou zijn om sessies te organiseren met docenten die studenten later in het jaar weer tegenkomen. Zo ontstaat er meer herkenning en aansluiting bij de studie", vertelt Pieter van Lamoen.
Wat kan beter?
Om de impact te vergroten, zouden universiteiten volgens de onderzoeker moeten investeren in programma’s die beter aansluiten op de studie zelf, en waar ook docenten actief aan meedoen. Want één ding is zeker: je ergens thuis voelen is de eerste stap naar succesvol studeren.
Nu is het PAP een warm welkom, maar daarna begint het echte werk. "Die overgang kan groot zijn. Terugkomsessies bieden een kans om te reflecteren, vragen te stellen en opnieuw verbinding te maken." Daarom is het belangrijk dat er op verschillende momenten ondersteuning is voor de deelnemers: voor, tijdens en na de start van het eerste studiejaar.
De onderzoeker benadrukt dat kleinschalig onderwijs vaak wordt gezien als dé oplossing om studenten zich thuis te laten voelen, maar dat dit niet altijd voldoende is. "Studenten die zich al verbonden voelen, profiteren ook van kleinschaligheid. Het draait eerder om sense of beloning: het gevoel erbij te horen. Dat is niet alleen afhankelijk van je achtergrond, maar ook van wie je bent als persoon."
Een waardevolle start
Het PAP draagt wel degelijk bij aan een betere start in het hoger onderwijs. Het helpt studenten elkaar te vinden en een netwerk op te bouwen, wat van grote waarde is tijdens de eerste maanden van je studietijd. Het is een uniek programma om je voor te bereiden op je studie tijd, inschrijven kan nog tot 1 juli.
- Onderzoeker
- Meer informatie
Kom meer te weten over het Pre Academic Programme.
- Gerelateerde content
