Welke behandelingen moeten wel en welke behandelingen moeten niet vergoed worden vanuit het basispakket van de zorgverzekering? Welke rol spelen de ziektelast en leeftijd van patiënten in vergoedingsbesluiten? Sluiten deze besluiten aan bij maatschappelijke voorkeuren? Vivian Reckers-Droog stelt deze vragen aan de orde in haar proefschrift “Giving Weight to Equity: Improving priority setting in healthcare”. Zij promoveert 21 mei 2021 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
De vraag naar gezondheidszorg neemt steeds meer toe, onder meer door de vergrijzing van de bevolking, maar ook doordat er steeds geavanceerdere en duurdere behandelingen beschikbaar komen. Daarnaast zorgt een hogere levensstandaard ervoor dat de verwachtingen ten aanzien van gezondheid en gezondheidszorg toenemen. Een euro kan echter maar één keer uitgegeven worden. De druk op het beschikbare zorgbudget die hieruit voortvloeit stelt beleidsmakers daarom voor lastige keuzes.
Het zorgbudget moet doelmatig én rechtvaardig worden besteed
In veel landen met publiek gefinancierde zorgstelsels, waaronder Nederland, is men het erover eens dat het beschikbare zorgbudget doelmatig én rechtvaardig moet worden besteed. Er zijn echter tal van zaken waarover men het (nog) niet eens is. Bijvoorbeeld welke rechtvaardigheidsoverwegingen moeten worden meegewogen en welk gewicht moeten deze rechtvaardigheidsoverwegingen krijgen in vergoedingsbesluiten? En hoe moeten deze rechtsvaardigheidsoverwegingen worden geïntegreerd met doelmatigheidsoverwegingen in het besluitvormingskader? Met haar proefschrift wil Vivian Reckers-Droog bijdragen aan het verbeteren van het besluitvormingskader door inzicht te geven in maatschappelijke voorkeuren voor een rechtvaardige verdeling van het zorgbudget. Hierbij richt zij zich in het bijzonder op voorkeuren voor het verminderen van gezondheidsverschillen in de samenleving door rekening te houden de ziektelast en leeftijd van patiënten in vergoedingsbesluiten.
De leeftijd van patiënten weegt zwaarder dan hun ziektelast
In haar proefschrift beschrijft Vivian Reckers-Droog verschillende experimenten, waaronder een Burgerforum, die zijn opgezet om maatschappelijke voorkeuren te onderzoeken. De resultaten van haar proefschrift wijzen erop dat de Nederlandse bevolking er waarde aan hecht om in vergoedingsbesluiten rekening te houden met zowel de ziektelast als leeftijd van patiënten. Daarbij lijkt de leeftijd van patiënten voor veel mensen zwaarder te wegen. Gemiddeld genomen is men bijvoorbeeld bereid om maandelijks een hogere zorgverzekeringspremie te betalen om jongere patiënten te verzekeren van zorg, ook wanneer zij milde klachten hebben. Voor oudere patiënten is men gemiddeld genomen niet bereid om meer te betalen, ook niet wanneer zij zieker zijn dan jongere patiënten. Daarbij zijn de woorden ‘gemiddeld genomen’ belangrijk. Niet iedereen is het hier namelijk mee eens, er zijn ook mensen die juist een hogere premie willen betalen om oudere patiënten te verzekeren van zorg. Dit maakt het lastig voor beleidsmakers om het ‘juiste’ vergoedingsbesluit te nemen. Zeker wanneer het gaat om het besluit een behandeling niet, of slechts voor een beperkte patiëntengroep, te vergoeden vanuit het basispakket is de verwachting dat beleidsmakers op protest zullen stuiten in de samenleving.
De resultaten van dit proefschrift wijzen erop dat niet alleen de uitkomsten van vergoedingsbesluiten, maar ook de manier waarop deze besluiten worden genomen (beter) kunnen worden afgestemd op maatschappelijke voorkeuren. Beleidsmakers kunnen bijvoorbeeld Burgerforums implementeren waardoor mensen directer bij vergoedingsbesluiten betrokken worden en waarmee de legitimiteit van en publieke steun voor besluiten kan worden vergroot.
- Meer informatie
Op 21 mei 2021 verdedigt Vivian Reckers-Droog haar proefschrift getiteld “Giving Weight to Equity: Improving priority setting in healthcare”. Wegens de COVID-19 pandemie is er beperkte gelegenheid om de verdediging fysiek bij te wonen in de Senaatszaal van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Geïnteresseerden kunnen de verdediging middels een livestream volgen die vanaf 16 mei 2021 op te vragen is via reckers@eshpm.eur.nl.