Een reis terug naar de toekomst: EU Day 2025 bij de EUR

De weg effenen & waarom EU-engagement belangrijk is

De dag begon met welkomstwoorden en reflecties van Meri Georgievska -Van de Laar, en inspirerende toespraken van prof. Annelien Bredenoord, voorzitter van het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam en prof. Arwin van Buuren, Strategic Dean of Impact and Engagement. Beiden benadrukten dat onze universiteit een echt geëngageerde universiteit aan het worden is, met impact en engagement als onze derde missie in de volgende strategische periode. Prof. van Buuren sprak over zijn nieuwe rol en de impact- en engagementstrategie van de EUR, en benadrukte het bijzondere belang van onze Europese partnerschappen en samenwerkingen. Prof. Bredenoord reflecteerde op de uitdagende veranderende landschappen, zowel nationaal, op EU-niveau, als wereldwijd, die ons onvermijdelijk aanzetten tot een dieper maatschappelijk engagement met zowel academische als niet-academische partners, in het bijzonder met Europese beleidsmakers en financiers, maar ook universitaire allianties en netwerken. Zoals prof. Bredenoord opmerkte, De EUR heeft de afgelopen 5 jaar een meer proactieve en strategische rol op zich genomen op het gebied van EU-financiering van onderzoek en innovatie, zoals blijkt uit de verhalen in onze laatste publicatie EUR and Europe waarin deze successen gevierd worden. Bovendien moedigde ze de bredere gemeenschap van de EUR aan om gebruik te maken van deze ervaringen en voordeel te halen uit onze groeiende aanwezigheid in Brussel, en zo de EU-activiteiten en betrokkenheid van de EUR verder uit te breiden, niet alleen door middel van projecten, maar ook door middel van empirisch onderbouwde beleidsvorming, thought leadership en onderzoekssamenwerking, en via onze UNIC-alliantie. Prof. Bredenoord deelde haar recente ervaring als lid van de High-Level Expert Group over de tussentijdse evaluatie van Horizon Europe, die advies uitbracht aan de Europese Commissie over de toekomst van het EU Framework Program for Research and Innovation (FP10).

Deze opvatting over de toenemende rol en het belang van de R&I-agenda van de EU werd gedeeld en verder aangevuld door René Repasi, professor bij de Erasmus School of Law en lid van het Europees Parlement. Prof. Repasi deelde zijn persoonlijke ervaring, een carrière waarin wetenschap en politiek succesvol worden gecombineerd, en bood ook een breder politiek perspectief, waarbij hij het publiek herinnerde aan de huidige debatten in Brussel - met name rond het volgende Framework Programme (FP10) - dat van invloed zal zijn op de richting en beschikbaarheid van onderzoeksfinanciering. Zijn boodschap was duidelijk: politiek momentum is belangrijk en het is nu tijd om onze contacten in Brussel te versterken.  

De positie van onderzoekers versterken

In de paneldiscussie met als moderator Jovana “Jovie” Ostojic, communicatieadviseur bij Erasmus Engagement and Research Services (ERS) voerde een zeer levendige en informatieve discussie met de EU Liaison Officer van EUR en enkele van de financieringsadviseurs, projectmanagers en innovatiemanagers van de EUR, waarbij de nadruk werd gelegd op de middelen die EUR-onderzoekers ter beschikking staan om deel te nemen aan door de EU gefinancierde onderzoeksinitiatieven en andere activiteiten op EU-niveau. Bovendien deelden ze hoe hun werk het opbouwen van partnerschappen bevordert en de maatschappelijke engagement en impact vergroot. Hun aanwezigheid op het podium onderstreepte niet alleen de omvang van de beschikbare expertise, maar ook de coöperatieve teamgeest die nodig is om te slagen in het huidige financieringslandschap.

Delen is geven

Een aantal EUR-onderzoekers kwam ook op het podium en zij deelden hun persoonlijke ervaringen, succesverhalen maar ook momenten van reflectie, over trajecten van Marie Skłodowska-Curie-beurzen tot ERC-subsidies, grote samenwerkingsprojecten en pan-Europese samenwerkingsverbanden. De verhalen gingen over wat er nodig is om te slagen en veerkrachtig te blijven in een zeer competitief financieringslandschap. De nadruk werd gelegd op het belang van doorzettingsvermogen, inclusief de bereidheid om voorstellen te herzien en opnieuw in te dienen, maar ook op de impact van het uiten van authentieke, zelfs onconventionele, onderzoeksmotivaties. De sessie werd afgesloten met een opmerking dat financieringsvoorstellen worden gelezen door instellingen - ze worden gelezen door mensen, die beïnvloed worden door en bezorgd zijn over hun omgeving, en dat de projecten die gefinancierd worden diegene zijn die menselijke problemen aanpakken en mensen aanspreken over die problemen.

Naast de persoonlijke verhalen van onze laureaten werden we ook met zeer inspirerende woorden en boodschappen toegesproken door de voorzitter van de Wetenschappelijke Raad van de ERC, prof. Maria Leptin en door onze eigen prof. Eveline Crone, die voorheen eveneens de vice-voorzitter van de ERC-raad was. Beide toespraken benadrukten het belang van SSH in grensverleggend en nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek en moedigden onderzoekers in de EUR aan om ERC- en andere EU-financiering aan te vragen.

EUR-onderzoeksvisie 2030

Het evenement was ook een unieke gelegenheid om in contact te komen met de onderzoeksdecanen van de EUR, die de onderzoeksvisie 2030 van de EUR onder de aandacht brachten., en deelden ook enkele specifieke aspecten van de individuele onderzoeksstrategieën van hun faculteiten en de gerelateerde EU-perspectieven. Tijdens deze sessie, gemodereerd door prof. Maarten IJzerman, decaan van ESHPM en leider van de stuurgroep Strategy 2030, werd het duidelijk dat er ruimte en behoefte is aan diversificatie van financieringsbronnen voor ons onderzoek, en bovendien dat er een overvloed aan ervaring en kennis is die moet worden gecombineerd en benut. Wat ook meermaals werd genoemd, is de hoge academische werkdruk die onderzoekers tegenhoudt om zich meer in de EU te engageren en hun activiteiten te verbreden buiten hun traditionele academische functies, onderwijs en publicaties. De oplossing is niet eenvoudig en er is ook geen snelle oplossing, maar met het erkennings- en beloningsprogramma, de gediversifieerde carrièrepaden, strategisch talentbeheer en gerichte begeleiding en ondersteuning gaan we langzaam de goede kant op.   

Wat ligt er aan de horizon

In de middag verschoof de aandacht naar de ambities van de EU en de kansen die voor ons liggen. Gemodereerd door EU Liaison Officer van de EUR, Meri Georgievska-Van de Laar, namen sprekers deel aan het panel als Joep Roet (plaatsvervangend directeur van de Nederlandse vereniging voor onderzoeksinnovatie en onderwijs in Brussel, Neth-ER), Europees parlementslid René Repasi, Kimberly Couvson–Liebe (Net4Society) en Marleen van den Berg, nationale contactpersoon voor MCSA. Zij gaven inzicht in de komende beleidsverschuivingen, de EU-agenda voor concurrentievermogen, de ambities en behoeften voor het creëren van de 5e vrijheid van kennis en talent in de EU, de ontwikkelingen in de Europese Onderzoeksruimte en de verwachte veranderingen in het investeringskader van de EU, inclusief het FP10 voor R&I. Onze gasten deelden ideeën en tools die onderzoekers - met name in de sociale en geesteswetenschappen - kunnen helpen bij het vinden van relevante financierings- en samenwerkingsmogelijkheden in de komende jaren, zoals het nieuwe financieringsinstrument “Choose Europe”, gericht op het kweken en behouden van talent in Europa.  Deze gesprekken voorzagen de aanwezigen niet alleen van politieke en beleidscontexten, maar ook van concrete manieren om hun onderzoek af te stemmen op de prioriteiten van de EU.  

Slotgedachten – vrienden, olifanten en in het groot denken

ERS directeur Michiel Besters sloot het programma van de dag af met een passende metafoor: EU Day ging over zowel “vrienden” - onze partners en ondersteunende netwerken - en “olifanten” - de grote, soms ongemakkelijke waarheden die we onder ogen moeten zien, zoals EU-begrotingskwesties, Nederlandse politieke veranderingen en hoge werkdruk.

Rector magnificus prof. Jantine Schuit weerspiegelde deze balans van optimisme en realisme en sloot het evenement af door ons allemaal aan te moedigen om ‘in het groot te denken' – denk verder dan je onderzoeksidee en de subsidie. Denk ook aan de partnerschappen die je zult aangaan, de netwerken waarbij je je zult aansluiten, de evenementen waaraan je zult deelnemen, het talent dat je zult koesteren en de impact die je zult hebben op de samenleving, andere mensen en onze planeet.... Want bij de EUR is dat wat ‘making minds matter’ echt betekent.