Een groot, interdisciplinair consortium, waaronder universitair hoofddocent Vivian H.H. Chen van de Erasmus School of History, Culture & Communication (ESHCC), heeft €6,8 miljoen toegekend gekregen voor het project DECIDE: Democratising AI, Empowering Citizens through Transparent Decision Making, dat zich richt op de democratisering van kunstmatige intelligentie (AI). De subsidie is toegekend via het NWA ORC-programma van de Nationale Wetenschapsagenda, dat onderzoek ondersteunt dat wordt gedreven door maatschappelijke uitdagingen.
AI speelt een steeds belangrijkere rol in besluitvormingsprocessen: in de gezondheidszorg, mobiliteit, publieke dienstverlening en lokaal bestuur. Burgers begrijpen echter vaak niet hoe deze systemen werken of welke criteria worden gebruikt in de besluitvorming. DECIDE wil hier fundamenteel verandering in brengen.
Inhoudelijke samenwerking als fundament
DECIDE draait om vier thema’s, de zogenoemde Citizen Empowerment Scenarios. Deze omvatten gezamenlijke besluitvorming in de zorg, duurzame mobiliteit, lokale democratie en leefstijl. In elk scenario worden AI-toepassingen samen met burgers ontwikkeld, zodat de systemen hun waarden en dagelijkse praktijken weerspiegelen.
Onderzoekers uit verschillende disciplines, waaronder psychologie, informatica, recht en filosofie, bundelen hun expertise. Het project is opgezet als een matrix: thematische werkpakketten zoals ethiek, educatie en regelgeving zijn direct verbonden aan de praktische scenario’s. Dit bevordert interdisciplinair samenwerken en contextgericht kennis ontwikkelen.
De bijdrage van Erasmus: Burgerbetrokkenheid bij maatschappelijke vraagstukken via transparante AI
Dr. Chen zal samen met prof. dr. Arul Chib een subproject leiden over burgerbetrokkenheid en besluitvorming bij het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken. Burgerparticipatie is belangrijk voor maatschappelijke ontwikkeling en cohesie. Het project richt zich op het proces en de resultaten van een verantwoorde ontwikkeling van transparante AI-tools om burgers te ondersteunen bij hun besluitvorming, volgens het transparency-by-design principe.
Het project hanteert een bottom-up benadering om obstakels en uitdagingen te begrijpen die burgers ervaren bij het nemen van complexe beslissingen over kwesties die hen raken. Ook wordt onderzocht hoe burgerbetrokkenheid kan worden gestimuleerd via AI-systemen. Het doel is burgers te motiveren om actief en verantwoord keuzes te maken door samen met AI-systemen informatie te co-creëren en op te zoeken, en hun kennis, vaardigheden en vertrouwen te versterken om inclusieve AI-systemen effectief in te zetten voor maatschappelijke vraagstukken.
Koppeling tussen onderzoek en maatschappelijke impact
De subsidie is toegekend via het programma ‘Onderzoek op Routes door Consortia’ (NWA-ORC) van de Nederlandse Nationale Wetenschapsagenda. Het door Erasmus geleide subproject richt zich op urgente maatschappelijke uitdagingen zoals het groeiende wantrouwen in AI-systemen, ongelijke toegang tot betrouwbare informatie en het risico op uitsluiting bij complexe transities, zoals de overstap naar duurzame energie. Deze uitdagingen sluiten aan bij de focus van NWA-ORC op het ontwikkelen van langetermijn, interdisciplinaire oplossingen voor complexe maatschappelijke kwesties.
Het project belichaamt de NWA-ORC-visie om wetenschap en praktijk te verbinden. Door samen te werken met burgers, gemeenteraden, NGO’s en technische experts aan de co-creatie van transparante AI-systemen, beoogt het project een toekomst waarin burgers beter geïnformeerde beslissingen nemen, kwetsbare groepen minder snel buitengesloten worden bij transities zoals de energietransitie, en gemeenten verantwoording kunnen afleggen met behulp van AI-gedreven transparantie in elke stap.
Over het consortium
Het DECIDE-consortium bestaat uit bijna vijftig partners uit de wetenschap, het beleid, de technologie en de praktijk. Deelnemers zijn onder meer vrijwel alle Nederlandse universiteiten, verschillende hogescholen, universitaire medische centra, gemeenten, maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen en bedrijven. Deze brede samenwerking maakt de ontwikkeling van AI op een inclusieve, democratische en praktijkgerichte manier mogelijk.
Consortiumpartners
Adwise – Your Digital Brain, Blockverse – Diverse Talent-Future Ready, DutchVR - Software voor VR en AR, ECNL – Europees Centrum voor Non-Profitrecht, Erasmus Universiteit Rotterdam, Forvis Mazars – Auditing, accountancy, tax en consulting., Go FAIR Foundation – Certificering Internet of FAIR Data & Services, Hogeschool van Amsterdam, Human Factors NL, ImproVive – Virtual reality en AI-oplossingen, Jheronimus Academie voor Datawetenschap, Kennisplatform AI in de GGZ, Nederlands Instituut van Psychologen, Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, Radboud Universiteit Nijmegen, Rijksuniversiteit Groningen, ROC Amsterdam, ROC Twente, Saxion Hogeschool, SmartwayZ.nl, Stichting Tetem Kunstruimte, Stichting Voedingscentrum Nederland (Nederlands Voedingscentrum), Tairis Medical, Technische Universiteit Delft, Technische Universiteit Eindhoven, The Hyve, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Universiteit Twente, Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam, (Venturespring) Simpaticom – Adviesgemeenten en instituten over ontwikkelingen op het gebied van de slimme samenleving, Verdify – Personaliseer voedingskeuzes, Waag | technologie & samenleving, Wageningen University & Research
- Onderzoeker
- Onderzoeker
- Meer informatie
Voor meer informatie, neem contact op met Julia Wetsteijn, persvoorlichter van ESHCC via: wetsteijn@eshcc.eur.nl.
