Lianne van Kalken, wetenschappelijk docent Staatsrecht aan Erasmus School of Law, doet onderzoek naar raadsakkoorden binnen gemeenten. Naast haar onderzoek heeft zij ervaring met deze akkoorden vanuit haar rol als raadslid van de Gemeente Vlaardingen. “Een raadsakkoord biedt de mogelijkheid aan zowel coalitie- als oppositiepartijen om de volledige vier jaar in de gemeenteraad écht mee te doen, maar er zitten er ook haken en ogen aan zo’n akkoord”, zo stelt Van Kalken in VNG Magazine.
Het grote voordeel van een raadsakkoord als alternatief voor een coalitieakkoord is dat door de hele raad wordt afgesproken over welke onderwerpen er overeenstemming is en waarover niet. Bij een coalitieakkoord vinden de onderhandelingen aan het begin van de periode plaats en wordt veel van tevoren bepaald door de coalitiepartijen. Het raadsakkoord zorgt voor een zoektocht naar consensus in plaats van een kloof tussen coalitie en oppositie, gedurende de politieke periode van vier jaar met wisselende meerderheden. Door raadsakkoorden kan de kloof tussen coalitie en oppositie worden doorbroken, wat kan leiden tot positieve politiek.
Een goed begin is het halve werk
Het belangrijkste criterium voor een raadsakkoord is dat er meer fracties meedoen dan nodig is om een meerderheid in de raad te vormen. Het verlangt daarnaast wel van alle betrokkenen (raadsleden, burgemeesters, wethouders, griffie en ambtelijke ondersteuning) dat ze goede afspraken met elkaar maken en goede voorbereidingen treffen. Dat is van belang om het akkoord te laten slagen.
Geen wondermiddel
Van Kalken ziet een raadsakkoord niet als wondermiddel: “Als ik in gemeenten kom zeg ik ook: het raadsakkoord is niet de heilige graal. “In haar ‘eigen’ gemeenteraad in Vlaardingen liep het akkoord in 2019 op de klippen. De lessen die zij hieruit en uit haar onderzoek naar raadsakkoorden heeft getrokken, kunnen andere gemeenteraden helpen: “Het moet duidelijk zijn wat het doel is van een raadsakkoord, en hoe je met elkaar omgaat. Wat is het precies, wat willen we ermee? En voor welke mogelijke variant kiezen we? Op basis daarvan kan dan gekeken worden wat de inrichtingskeuzes zijn om hiermee aan de slag te gaan.”
Met de gemeenteraadsverkiezingen in maart in aantocht is de verwachting dat er meer gemeenten zullen starten met het raadsakkoord in 2022. Hoe dit vorm gaat krijgen en of dit uiteindelijk ook positieve effecten heeft op de kwaliteit van de lokale democratie, zal het onderzoek van Van Kalken moeten uitwijzen.
- Promovendus
- Meer informatie
Lees het volledige interview in VNG Magazine hier.
Lianne van Kalken is promovenda bij Erasmus Graduate School of Law, onder supervisie van Evert Stamhuis, hoogleraar Law and Innovation aan Erasmus School of Law, en Geerten Boogaard, Thorbeckehoogleraar van de Universiteit Leiden.