Elke woensdag rond het middaguur kun je op campus Woudestein een carillon horen spelen. Beiaardier Mathieu Polak is dan aan het werk. Hij bespeelt het klokkenspel ook bij bijzondere gelegenheden en kiest zelf wat hij ten gehore brengt. Daarnaast componeert Polak zelf stukken, zoals ‘The Tinbergen Variations’.
Het carillon staat op de glazen luchtbrug tussen Erasmus Building en Tinbergen Building. In een glazen hokje stompt Mathieu op de stokken, want zo ziet het eruit. Boven hem hangen de imposante klokken. Als hij speelt, zie je vanaf het dak hoe mensen die voorbijkomen naar boven kijken om te zien waar de muziek vandaan komt.
Beiaardier
Mathieu Daniël Polak is beiaardier en componist en sinds 2008 de beiaardier van onze universiteit. Hij werd aan de Nederlandse Beiaardschool in Amersfoort opgeleid. Hij behaalde zijn Master in 2000 met als specialisatie onderwijs aan amateurs. Sinds het afstuderen is hij als docent verbonden aan Beiaard Centrum Nederland te Amersfoort. Mathieu behaalde prijzen voor beiaardspel tijdens internationale beiaardconcoursen in Hamburg en Enkhuizen. Als beiaardier trad hij op in Japan, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, België, Portugal, Litouwen en de Verenigde Staten. Polak behaalde twee Master Degrees voor compositie namelijk aan het Lemmensinstituut Leuven (2013) en aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (2010). Momenteel studeert hij beiaardcompositie aan de Koninklijke Beiaardschool Mechelen (België). Ook voor zijn composities won hij vele prijzen en beurzen. Bekijk ook zijn website
Verzoeknummers
Polak kiest zelf wat hij op de campus ten gehore brengt, maar hij houdt daarbij graag rekening met bijzondere gelegenheden, zoals bezoek uit het buitenland. Toen in 2016 Ban Ki-Moon, op dat moment Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties, een bezoek aan de EUR bracht, klonk er Koreaanse muziek uit het carillon. Polak: "Ik weet niet of hij het gehoord heeft, maar ik vind het leuk om de muziek op de gelegenheid af te stemmen."
Op bijzondere dagen in het jaar zoals de Opening Academisch Jaar en de dies natalis zijn er feestelijke concerten. Vaste prik zijn dan in ieder geval studentenliederen, zoals Io Vivat en Gaudeamus Igitur. "Voor de 106de verjaardag van de Erasmus Universiteit componeerde ik in 2019 in opdracht van de Universiteit ‘The Tinbergen Variations.’ De compositie is opgedragen aan de econoom en Nobelprijswinnaar Jan Tinbergen. De compositie is gebaseerd op de beginakkoorden van de Goldberg Variaties van Johann Sebastian Bach."
Dansen op een uitgestorven campus
In coronatijd was het stil op de campus, vooral tijdens de strenge lockdown in het voorjaar van 2021. Toch was Polak er toen even, voor een bijzonder project. Hij vertelt erover: “Een handje vol beveiligers en de beiaardier hadden toegang tot het terrein. Bij uitzondering mochten een paar studenten een ochtend op de campus zijn om een film te maken: 'This must be the Place' In dit project onder leiding van Erik Vermunt, student cultuurwetenschappen/culturele economie worden bijzondere plekken van de campus getoond, klinkt het carillon en wordt er gedanst op een uitgestorven campus. Strekking van de film is 'we missen de plekken waar we samen kunnen komen'. De melodie in de video is van de groep Talking Heads.
Ekster
Een jaar later was het niet corona, maar een broedende ekster die ervoor zorgde dat Polak drie maanden niet op het carillon kon spelen: "Die zat precies onder de klokken, op het rooster. Ik merkte dat sommige tonen niet goed hoorbaar waren. Dat kwam doordat de takken van het nest tussen de draden naar de klokken toe vast zaten." Omdat eksters beschermd zijn, moest Mathieu wachten tot na het broeden. Begin juli was de ekster weer weg en klonken de tonen van het carillon weer over de campus.
Workshops en cursussen
In samenwerking met Studium Generale biedt Polak studenten en medewerkers de kans om kennis te maken met het carillon. Door het jaar heen vinden workshops plaats en eenmalige kennismakingslessen carillon. Ongeveer twee keer per jaar geeft de beiaardier de cursus ‘beiaard voor beginners’. Cursisten die hierdoor enthousiast geworden zijn, kunnen ook de opleiding tot beiaardier bij hem volgen. Alle workshops en cursussen zijn gratis voor studenten en medewerkers van de universiteit. De enige voorwaarde is dat je zo nu en dan ook eens op het carillon op de campus speelt, als je genoeg gevorderd bent.
Carillon Erasmus Universiteit
De 23 meter hoge toren werd in 1968 gebouwd. Het carillon telt 47 klokken, de zwaarste klok weegt ongeveer 265 kilo. In de Verenigde Staten van Amerika bezitten veel universiteiten een carillon op de campus, dit is waarschijnlijk de inspiratie geweest voor de toenmalige Economische Hogeschool om ook een carillon te bezitten op het campusterrein. De gemeente schonk in 1963 een geldbedrag voor de aanschaf van een carillon. Op de luchtbrug, vlak onder het carillon, staat een bandspeelwerk opgesteld. Dit automatisch spel is nooit in gebruik genomen. De hamers bij de klokken wijzen op de oorspronkelijke gedachte om ook een automatisch spel te installeren. In de ruimte onder de luchtbrug staat een oefenklavier, voor de cursussen en workshops en om zoals de naam al verklapt, te oefenen.
- Meer informatie
Heb je interesse in het volgen van een workshop? Houd de agenda van Studium Generale in de gaten, volg Erasmus Carillon op Facebook of neem contact op met de beiaard (mathieu.polak@eur.nl). Geïnteresseerden zijn altijd welkom om op woensdag mee te gaan naar de klokkentoren. Je kunt je daarvoor het beste rond 12.15 melden bij het oefenklavier onder de loopbrug.
Heb je een verzoeknummer, voor een woensdag of voor een bijzondere dag? Stuur de beiaard dan vooral een mailtje, zodat hij kan kijken of hij iets toepasselijks uit zijn repertoire kan spelen.
Tip: Het carillon hoor je dichtbij, op het plein tussen de gebouwen bij de aula, weliswaar het hardst, maar de muziek komt het meest tot haar recht in het park. Strijk dus eens neer in Park Noord om daar naar de orgelmuziek te luisteren!
Erasmus Magazine interviewde Polak over The Tinbergen Variations.