Getuigenissen in de rechtbank worden altijd gehouden onder belofte dat de getuigenis de waarheid zal spreken. Toch gebeurt dit vaak niet. Zo spreken gedetineerden vaak met elkaar af wat ze gaan vertellen, in de hoop op strafvermindering of een andere deal. Toch zijn er manieren waarop rechters kunnen afleiden of de getuigenis klopt, vertelt Sophie van der Zee, universitair docent aan Erasmus School of Economics, in een artikel van RTL Nieuws en een radio-uitzending van FunX.
Interviewtechnieken
Volgens Van der Zee zijn er nog andere dingen die de rechter kan doen om te kijken of een getuige liegt. Bijvoorbeeld door bepaalde interviewtechnieken: ‘Je kunt vragen of iemand zijn verhaal in omgekeerde volgorde kan vertellen. Als je iets echt hebt meegemaakt kun je 'teruglopen' in je gedachten’, vertelt Van der Zee. Leugens worden vaak in chronologische volgorde bedacht. ‘Dan is het veel moeilijker om het in omgekeerde volgorde te vertellen.’
Goed voorbereid
Ook kun je iemand onverwachte of hele specifieke vragen stellen, want mensen die liegen bereiden hun verhaal vaak goed voor. ‘Mensen die liegen geven niet per se meer of minder details dan mensen die de waarheid spreken, maar wel een ander soort details’, zegt Van der Zee. ‘Leugenaars geven vaak details over randzaken, dus de informatie eromheen. Ook geven ze minder vaak details die gecheckt kunnen worden.’
Lichaamstaal
Volgens Van der Zee kun je ook naar lichaamstaal kijken, maar hier is alleen geen wetenschappelijk bewijs voor. ‘Gaat de kin omhoog of perst iemand z'n lippen meer op elkaar? Komt iemand nerveuzer over? Dan kan het zijn dat iemand liegt. Maar deze dingen zijn zo klein en kunnen ook andere oorzaken hebben, dus gedrag is eigenlijk niet zo'n betrouwbare indicator. Het verzamelen van bewijs is dus het belangrijkst.’