Stel je voor dat je als ouder op zoek bent naar kinderopvang. Je wilt een plek die veilig, betaalbaar en van hoge kwaliteit is, maar er is een probleem. De wachtlijsten zijn zo lang dat veel ouders zich al inschrijven voordat hun kind zelfs maar geboren is, en je neemt elke plek aan die je krijgt aangeboden. Het is duidelijk dat het systeem niet optimaal functioneert.
Bovendien zou deze situatie nog kunnen verslechteren door de grote hervormingen van de Nederlandse regering, die kinderopvang bijna volledig gratis willen maken, omdat dit de vraag naar kinderopvang zal doen toenemen. Een grote zorg is dat commerciële bedrijven zullen profiteren van deze groeiende markt en een vaak essentiële dienst zullen omvormen tot een bedrijfsstrategie. Uit mijn onderzoek blijkt dat investeringsmaatschappijen in Nederland hun aanwezigheid in de kinderopvang snel uitbreiden. Dit heeft gevolgen voor de prijzen, de kwaliteit en de concurrentie, wat op zijn beurt weer gevolgen heeft voor gezinnen en de economie.
Commercieel eigendom van kinderopvang heeft voor- en nadelen. Enerzijds kunnen particuliere investeerders zorgen voor efficiëntie, professioneel management en schaalvoordelen. Grotere kinderopvangketens kunnen gestandaardiseerde zorg, betere naleving van de regels en gemoderniseerde faciliteiten bieden.
Aan de andere kant brengt winstgedreven kinderopvang ook risico's met zich mee. Omdat de vraag het aanbod ver overstijgt, kunnen particuliere bedrijven de prijzen verhogen, vooral wanneer subsidies toenemen of wanneer de markt consolideert, waardoor ouders minder keuze hebben. Private equity heeft de neiging om bedrijven te herstructureren om de winstgevendheid te maximaliseren, wat kan leiden tot sterker financieel beheer en betere naleving van regelgeving, maar ook tot bezuinigingsmaatregelen die van invloed zijn op de kwaliteit van de dienstverlening.
Onderzoek naar private equity in de kinderopvang
In dit onderzoek willen mijn co-auteur Dong Xu (Bayes Business School) en ik inzicht krijgen in de invloed van private equity op de prijzen, kwaliteit en concurrentie in de kinderopvang. Zo willen we duidelijkheid krijgen over de vraag of financiële investeerders de kinderopvang verbeteren of alleen maar duurder maken, vooral in een markt die al kampt met een grote vraag en aanstaande beleidswijzigingen.
Om te begrijpen hoe private equity de kinderopvangmarkt beïnvloedt, hebben we gegevens van duizenden kinderopvangcentra in Nederland tussen 2016 en 2023 geanalyseerd. We hebben eigendomsveranderingen, prijstrends en naleving van regelgeving bijgehouden aan de hand van overheidsdocumenten, bedrijfsrapporten en financiële databases. Door kinderdagverblijven in handen van private equity te vergelijken met andere aanbieders, hebben we verschillen vastgesteld in prijsstelling, reactie op subsidies en kwaliteitsinbreuken. Daarnaast hebben we onderzocht hoe deze kinderdagverblijven zich hebben aangepast aan strengere regelgeving. Deze aanpak stelt ons in staat om natuurlijke markttrends te onderscheiden van de effecten van private equity, waardoor we een duidelijker beeld krijgen van de rol ervan in het bepalen van de toegankelijkheid en betaalbaarheid van kinderopvang.
Prijzen, kwaliteit en concurrentie
Allereerst hebben we gekeken naar de invloed op de prijsstelling. Wanneer de vergoedingen stijgen, passen deze centra hun prijzen agressiever aan, waardoor ze een groter deel van de subsidie binnenhalen. Wat de kwaliteit betreft, geeft private equity-eigendom een gemengd beeld. Deze centra hebben over het algemeen minder overtredingen van de regelgeving, met name op het gebied van administratieve naleving. In het begin hadden ze echter te kampen met overtredingen op het gebied van personeel, maar na de invoering van strengere regelgeving in 2019 hebben ze zich beter aangepast.
Een ander punt van zorg is de concurrentie op de markt. Hoewel kinderdagverblijven in handen van private equity slechts iets meer dan 10% van de nationale markt vertegenwoordigen, is hun aandeel veel groter in de districten waar ze actief zijn, met in sommige gebieden meer dan 30%. Hun groeiende invloed op de markt zou op termijn de concurrentie en de keuzevrijheid van ouders kunnen beperken.
Wereldwijde trends en sectoroverschrijdende impact
Hoewel deze studie zich richt op Nederland, maakt de invloed van private equity op kinderopvang deel uit van een bredere wereldwijde trend. In landen als de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en andere Europese landen zijn soortgelijke zorgen gerezen over stijgende kinderopvangkosten, marktconsolidatie en de spanning tussen winstmotieven en servicekwaliteit. Deze trend reikt verder dan kinderopvang: ook in de gezondheidszorg, waaronder verpleeghuizen en ziekenhuizen, is de betrokkenheid van private equity toegenomen, wat aanleiding geeft tot bezorgdheid over betaalbaarheid, personeelstekorten en patiëntresultaten. De groeiende rol van financiële investeerders in essentiële diensten roept prangende beleidsvragen op over concurrentie, betaalbaarheid en kwaliteit op de lange termijn. Onze resultaten wijzen op een duidelijke afweging tussen de aanwezigheid van private equity op de kinderopvangmarkt. Ze maken kinderopvang duurder, maar de algehele kwaliteit verbetert.
'Uiteindelijk is de afweging tussen efficiëntie en betaalbaarheid een politieke keuze.'
Politiek evenwicht
Een goed functionerende markt voor kinderopvang is essentieel voor gezinnen, maar het blijft een uitdaging om betaalbaarheid, kwaliteit en investeringsprikkels met elkaar in evenwicht te brengen. Particuliere bedrijven kunnen helpen om de sector uit te breiden en te optimaliseren, maar hun betrokkenheid heeft een prijs: hogere prijzen als gevolg van de noodzaak om financieel rendement te behalen. Vanuit beleidsoogpunt is het cruciaal om een gezonde mix van niet-particuliere alternatieven te handhaven en strenge controles uit te voeren op kwaliteit, concurrentie en het nemen van financiële risico's. Uiteindelijk is de afweging tussen efficiëntie en betaalbaarheid een politieke keuze.
De Nederlandse kinderopvangsector staat al onder druk en komende hervormingen van de overheid kunnen de markt aanzienlijk veranderen. Het plan om kinderopvang tegen 2027 bijna volledig gratis te maken, roept nieuwe vragen op over prijsdynamiek, markttoetreding en concurrentie. Ons onderzoek werpt licht op hoe particuliere investeerders opereren in een sector met een essentiële maatschappelijke functie, en biedt informatie voor toekomstige beleidsdiscussies.
Over Dyaran Bansraj
Dyaran Bansraj is docent financiën aan Erasmus School of Economics. Zijn onderzoek richt zich op private equity, financiële markten en concurrentie, met de nadruk op buy-and-build-strategieën. Hij onderzoekt hoe consolidatie door private equity invloed heeft op portefeuillebedrijven, marktconcurrentie en bredere dynamieken binnen de sector.
- Onderzoeker
- Meer informatie
Dit artikel maakt deel uit van Backbone Magazine 2025. Het magazine is gratis verkrijgbaar in het E-gebouw of het Theil-gebouw. Daarnaast is hier een digitale versie beschikbaar. Backbone is het bedrijfsmagazine van de Erasmus School of Economics. Sinds 2014 verschijnt het eenmaal per jaar. Het magazine belicht succesvolle en interessante alumni, behandelt de nieuwste economische trends en onderzoeken, en brengt verslag uit over nieuws, evenementen en prestaties van studenten en alumni.
