De meeste zorginstellingen in de verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT) hebben in 2021 financieel behoorlijk gepresteerd, mede dankzij corona-steunmaatregelen. Toch is er reden tot zorg, schrijft hoogleraar gezondheidseconomie Richard Janssen in een voorwoord: veel aanbieders kampen met personele problemen, en de ruimte voor noodzakelijke investeringen loopt terug.
Gemiddeld behaalde de VVT-sector een positief resultaat van 2,4% van de omzet, blijkt uit een donderdag verschenen jaarverslagenanalyse van inkoopcoöperatie voor de zorg Intrakoop en Verstegen Accountants. Dat is 0,1 procentpunt minder dan vorig jaar. Kleinere instellingen doen het beter dan grote. Beide groepen hebben overschotten ingezet om hun zogeheten weerstandsvermogen verder te versterken.
In de analyse zijn 471 instellingen meegenomen die samen goed zijn voor 91% van de omzet in de sector. De reguliere deadline voor de jaarverantwoording is verstreken, maar niet alle aanbieders hebben die gehaald.
Tegen de trend in belandden 68 VVT-aanbieders, 14% van het totaal, ondanks coronasteun in de rode cijfers. Dat is deels toe te schrijven aan de nieuwe cao, die een regeling voor vervroegd pensioen bij zwaar werk bevat. Daarvoor moeten instellingen voorzieningen nemen, met name als ze veel medewerkers met een lang dienstverband hebben.
Hoog ziekteverzuim
De sector kampt door de coronacrisis met sterk verhoogd ziekteverzuim. In 2021 zat 8,5% van het personeel thuis, het hoogste percentage van de zorg in brede zin. Dat zet druk op organisaties, en het kost de instellingen volgens de onderzoekers van Intrakoop en Verstegen zo'n €215 mln. Het verloop is hoog, en de eerdergenoemde pensioenregeling zorgt voor extra uitstroom.
Daarbij gaat steeds meer personeel uit dienst, om zich als zelfstandige in te laten huren. Dat is doorgaans duurder voor de werkgevers, die de roosters toch rond moeten zien te krijgen. De kosten voor 'personeel niet in loondienst' in de VVT stegen in 2021 met 9% tot €1,44 mrd. Het aantal vacatures in de VVT nam zelfs met een kwart toe. Ruim 10.000 vacatures bleven meer dan drie maanden open, en gelden daarmee als moeilijk vulbaar.
Het andere aandachtspunt van econoom Janssen is de investeringsruimte die zorginstellingen hebben. Het gemiddelde brutobedrijfsresultaat (ebitda) slinkt structureel, van 9,7% van de omzet in 2014 naar 6,8% in 2021. Dat betekent dat VVT-aanbieders steeds minder geld hebben om bijvoorbeeld oude gebouwen te vernieuwen en verduurzamen, of om nieuwe digitale technologie in te voeren. Dat laatste is juist een van de speerpunten van minister Conny Helder (langdurige zorg).
Dit artikel is verschenen op 7 juli in het FD.
- Professor
- Meer informatie
Aanleiding voor het artikel is de Jaarverslagenanalyse VVT 2021 van Intrakoop.