'Poverty play' en de hemline-index

Een van de bekendste voorbeelden van het voorspellen van conjunctuurcycli via de populaire cultuur is door te kijken naar de hemline-index. Deze index beweert dat de lengte van vrouwenrokken negatief correleert met de beurs. Het gerucht gaat dat de eerste persoon die melding maakte van een correlatie tussen roklengte en economische omstandigheden, de econoom George Taylor was. Dat was al in 1926.

Franses merkt op dat Taylors studie gebaseerd was op een zeer korte steekproef. Namelijk de late jaren 1920 toen het niet zo goed ging met de economie. Taylor vond dat de rokken toentertijd relatief lang waren.

Het onderzoek van Franses en Baardwijk

Om te testen of er enige geldigheid is voor deze theorie, voerden Franses en zijn toenmalige studente Marjolein Baardwijk een studie uit met empirische tests nadat het Franse modetijdschrift L'Officiel hun archieven vanaf 1921 had gedigitaliseerd. De onderzoekers codeerden alle modereportages en vergeleken die met economische conjunctuurgegevens van het National Bureau of Economic Research (NBER). Uit hun onderzoek bleek dat de hemline-index een urban legend is: een mooi verhaal zonder realiteitswaarde.

Toch merkt de hoogleraar op dat je uit de studie voorzichtig kunt concluderen dat de mode de economie met ongeveer drie jaar volgt - dat na een paar jaar economische voorspoed de rokken korter werden, hoewel zelfs dat effect klein was. In dat opzicht zou je kunnen stellen dat de lange rokken die we nu zien het gevolg zijn van de dip die we tijdens de covidepandemie hebben meegemaakt, maar niet dat die roklengtes een recessie voorspellen.

Staat van de economie

De hoogleraar suggereert dat deze valse economische indicatoren, zoals de hemline-index, een serieuzer doel dienen: het peilen van de toestand van de economie. Officiële statistische bureaus doen er doorgaans lang over om rapporten over economische prestaties uit te brengen, terwijl particulieren geïnteresseerd zijn in de huidige economische omstandigheden. De Nederlandsche Bank hanteert een andere effectieve aanpak, waarbij zoekgegevens van internet worden gebruikt om het sentiment van het publiek over de economie af te leiden. Onderzoekers analyseren zoektermen als inflatie, armoede en banenverlies om inzicht te krijgen in de visie van mensen op de economie.