Tijdens de coronacrisis werden maatregelen afgekondigd voor alle inwoners en ondernemers in Nederland vanuit de gedachte ‘Alleen samen krijgen we corona onder controle’. Of deze landelijke en centrale aanpak wel zo effectief was, is maar de vraag. Onderzoekers van Erasmus Universiteit Rotterdam verkenden aan de hand van vier casussen in hoeverre landelijke en regionale bestuurders in Nederland in staat zijn gebleken beleidsmaatregelen te onderscheiden in crisistijd. “Het lijkt erop dat zonder een versterking van het regionale niveau, een regionale aanpak van crises niet werkt.”
Regionale differentiatie, oftewel onderscheid aanbrengen tussen regio’s, gebeurt niet vanzelf, daarvoor is coördinatie nodig, blijkt uit het rapport “Differentiatie in crisistijd?”. Het rapport, bestaande uit vier essays, is opgesteld in het kader van het ZonMw onderzoek ‘De weerbare regio’.
Het bestuurskundige onderzoek is uitgevoerd door relevante documenten (beleid, politiek, media en advies) te bestuderen en mensen in het veld te spreken. In elk essay staat een ander type maatregelen centraal: beschermingsmaatregelen (essay 1 en 2), steunmaatregelen (essay 3) en herstelmaatregelen (essay 4). Er is hierbij gekeken naar onderwerpen waar regionale differentiatie (deels) heeft plaatsgevonden of waar dat ondanks vele pogingen niet is gelukt. De essays geven dan ook vooral een ‘best case’ benadering. Het hele rapport is onderaan dit bericht te downloaden.
In het niemandsland is niemand heerser over lastige beleidsdossiers
De onderzoekers eindigen de essays met een aantal overkoepelende reflecties. De kernboodschap luidt:
“De essays vormen een sterke aanwijzing dat, zonder een versterking van het regionale niveau, een regionale aanpak van crises niet werkt. We begonnen met de vraag of de regio nu een droomland of een niemandsland is. Dromen staan vaak los van de realiteit en in het niemandsland is niemand heerser over lastige beleidsdossiers. Zonder wakkere, goed gepositioneerde en sterk geëquipeerde bestuurlijke partijen in de regio, zal de regio noodzakelijkerwijs met de winden mee moeten waaien.”
In elk van de essays staat een specifiek thema centraal:
Regionale aanpak van de Covid-19 crisis - een droom in niemandsland?
In dit eerste essay schetsen de onderzoekers een tijdlijn van besluitvorming over de beschermingsmaatregelen gedurende de coronacrisis. Daarbij gaan ze in het bijzonder in op de momenten waarop er regionale verschillen waren in de aanpak tussen de regio’s. Het essay is in verkorte vorm gepubliceerd in Binnenlands Bestuur (2022).
Verblijfsrecreatie in coronatijd – differentiatie vereist verticale verbindingen
In het tweede essay kijken de onderzoekers naar de wijze waarop er in het voorjaar van 2020 een verschillende aanpak was in het toepassen van beschermingsmaatregelen voor de verblijfsrecreatie. Dit moment van differentiatie laat zien hoe regio’s omgaan met de mogelijkheid om te differentiëren, en tot welke reacties en consequenties dit leidt.
Culturele sector in tijden van crisis: het belang van beleidsvrijheid voor provincies
In dit essay staan de steunmaatregelen voor de cultuursector centraal. De onderzoekers verkennen welke rol Rijk en regio hierin hebben gespeeld, en welk verschil in maatregelen uiteindelijk is ontstaan via de provincies. Dit essay is gepubliceerd in het tijdschrift Boekman (2023).
Waarom Covid-19 geen kans werd voor groene regionale ontwikkeling?
In het vierde essay staan herstelmaatregelen centraal. Daarbij verkennen de onderzoekers hoe regionale verbanden, zoals ontwikkelingsmaatschappijen en energieregio’s hun herstelactiviteiten in crisistijd hebben voortgezet en of ze de crisis ook hebben benut om een wezenlijk andere richting in te slaan. Het essay is gepubliceerd bij Platform Overheid (2023).
Lees hier het hele rapport
Marjolein Kooistra
Persvoorlichter Erasmus School of Social and Behavioural Sciences
- E-mailadres
- kooistra@essb.eur.nl
- Telefoonnummer
- 010 408 2135 | 06 83676038
- Professor
- Onderzoeker
- Onderzoeker
- Onderzoeker
- Meer informatie
Vital Cities and Citizens
With the Erasmus Initiative Vital Cities and Citizens (VCC) Erasmus University Rotterdam wants to help improve the quality of life in cities. In vital cities, the population can achieve their life goals through education, useful work and participation in public life. The vital city is a platform for creativity and diversity, a safe meeting place for different social groups. The researchers involved focus on one of the four sub-themes:
- Inclusive Cities and Diversity
- Resilient Cities and People
- Smart Cities and Communities
- Sustainable and Just Cities
VCC is a collaboration between Erasmus School of Social and Behavioural Sciences (ESSB), Erasmus School of History, Culture and Communication (ESHCC) and International Institute of Social Studies (ISS).
GovernEUR
GovernEUR richt zich op het versterken van het probleemoplossend vermogen in de samenleving door state-of-the-art bestuurskundige kennis in te zetten die in interactie met de praktijk wordt ontwikkeld, toegepast en verfijnd.